Hà Nội Sắp Hết Lẳng lơ?

Trần Khải

Lâu lâu, anh khổng lồ Trung Quốc cựa ḿnh một cái nhẹ, cũng đủ làm các nước láng giềng rung động. Thế là các nhà phân tích và báo giới lại phải vất vả suy đoán xem tâm ư đàn anh phương Bắc này thật sự muốn ǵ?

Và trong danh sách những điều ước của Bắc Kinh, th́ tham vọng nào sẽ chiếm ưu tiên: chiếm trọn gói đảo Trường Sa? hay khai thác dầu thềm lục địa Bể Đông? hay bành trướng lănh thổ nuốt gọn Đông Nam Á? hay chỉ khiêm tốn mở rộng thị trường tự do mậu dịch cấp vùng?

Tuy nhiên, cứ hễ phía đệ tử của Lư Thụy Tiên Sinh nhúc nhích chút ǵ thân Mỹ, lập tức con cháu Mao Chủ Tịch lại tḥ tay nắn gân sách nhiễu chút đỉnh. Thí dụ, như mấy năm trước, hồi Nga nói sắp rút khỏi Cam Ranh, Việt Nam nói chưa biết tính làm sao, ông Tướng Mỹ ở Guam nói gạ ư là Mỹ cũng muốn có thêm chỗ tránh băo ở Đông Nam Á, mấy hăng du lịch Mỹ cũng nhảy vào nói đang cần chỗ khai thác, lập tức chủ tịch Giang Trạch Dân bèn nhảy lên máy bay mà bay qua, cởi áo, phóng người xuống bờ China Beach ở Đà Nẵng mà ngâm bụng phệ tắm cả buổi, làm bẩn cả một góc biển.

Thế là Hà Nội bèn nói không có ư đưa Cam Ranh khai thác quân sự nữa làm chi. Một Giang đồng chí nhảy xuống Biển Đông tắm là đủ rồi, chứ hơn 1 tỉ anh nhảy xuống th́ sẽ rụng thêm vài chục thác Bản Giốc nữa.

Mấy hôm nay, Bắc Kinh lại lên án Việt Nam "chận bắt ngư thuyền Trung quốc trong vùng biển tranh chấp tại Vịnh Bắc Bộ." B́nh thường, những chuyện đánh cá lậu bị bắt, bị phạt và đuổi về là thường. Tuy nhiên, lần này chính Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cố ư làm lớn chuyện.

Theo tin Reuters th́: "HÀ NỘI - Phát ngôn viên Lê Dũng của Bộ ngoại giao CSVN hôm thứ tư báo tin ngư thuyền Trung Quốc và thuyền viên bị bắt giữ ngày 23-9 đă được trả tự do hôm Thứ 7 sau khi đă hoàn tất các thủ tục pháp lư - Lê Dũng không cung cấp các chi tiết.

Phái viên Reuters nhắc lại rằng nhà chức trách CSVN thường tịch thu dụng cụ và phạt tiền tàu đánh cá của ngoại quốc xâm phạm hải phận VN.

Trước đây, Lê Dũng tuyên bố rằng tàu đánh cá của Trung Quốc đang hoạt động bát hợp pháp sâu trong lănh hải của VN khi bị tàu tuần phát hiện, nhưng phản bác tố cáo của Bắc Kinh rằng ngư thuyền Trung Quốc bị bắn. Dù vậy, quốc khánh Trung Quốc vẫn được tổ chức hôm thứ tư tại Hà Nội."

B́nh thường, trước giờ các chuyện này là êm êm thu xếp. Mà là cấp nhỏ nói chuyện, chứ không để cấp Bộ nói. Cùng lắm là Biên Pḥng cấp tỉnh. Nhưng sao làm ầm vậy? Thấy rơ là Hà Nội muốn im im rồi mà..

Lư do đơn giản, suốt tuần qua là một loạt các tin như Bộ Trưởng Quốc Pḥng Hoa Kỳ Donald Rumsfeld mời Tướng CSVN Phạm Văn Trà sang thăm Mỹ. Lại nói là tàu chiến Mỹ sắp ghé cảng Việt Nam. Cũng trong tuần, Ngoại Trưởng Nguyễn Dy Niên đi New York dự hội nghị LHQ, rồi về Washington DC mở tiệc tiếp tân một số vị dân cử Hoa Kỳ. Chưa hết, tuần sau (đúng ra là cuối tuần này, đầu tháng 10), ông Bộ Trưởng Kế Hoạch và Đầu Tư CSVN là Vơ Hồng Phúc tới thăm Hoa Kỳ

Thế nào Bắc Kinh cũng bực bội, nhức đầu: Ủa, bộ Mỹ không bàn chuyện nhân quyền nữa sao? Mới gần đây, TT Bush kư lệnh trừng phạt kinh tế Miến Điện v́ bắt giam bà Aung Suu Kyi, mà sao khi Hà Nội bắt cóc thầy tu Thượng Tọa Trí Lực, đưa công an hù dọa, ngăn cản quư thầy về dự Hội Nghị Giáo Hội PGVNTN ở B́nh Định, bỏ tù ba người cháu của Linh Mục Nguyễn Văn Lư... mà Mỹ vẫn im ru bà rù?

Thế cho nên, Bắc Kinh mới ầm ĩ chuyện bắt tàu đánh cá, điều rất thường xảy ra tại biên giời biển hai nước. Ngư dân nghèo, tham lưới, được trớn theo con nước, th́ lấn qua hải phận là thường. Cũng y hệt như ngư dân Việt qua biển Cam Bốt, và ngược lại. Có ǵ mà ầm ĩ? Nhưng đây là cú nhắc nhở hay nhất của đàn anh Hoa Lục. Không có chuyện này, cũng sẽ có chuyện khác.

Tuy nhiên, hướng đi của nhà nước Hà Nội đă thấy rơ. Không lùi được nữa: Trên nguyên tắc là phải đi dây giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhưng trên thực tế, Hà Nội phải thân Mỹ hơn.

Lư do thứ nhất là v́ kinh tế. Hai thị trường xuất cảng lớn nhất của Việt Nam trong nhiều mặt hàng là Hoa Kỳ và Tây Âu. Trong các năm gần đây, mức tăng ào ạt xuất cảng chủ yếu là nhờ Hoa Kỳ, sau bản thương ước BTA (với Mỹ). Trong khi đó, Trung Quốc đă, đang và vẫn sẽ là đối thủ cạnh tranh với Việt Nam, v́ cũng xuất cảng cùng các mặt hàng chủ lực của Việt Nam. Thêm nữa, trong chiến dịch Về Nam (Go South) mà Đài Loan phát động, đă kêu gọi các đại tư bản Đài Loan thay v́ đầu tư vào Hoa Lục, mà hăy ưu tiên đầu tư về hướng Nam, tức là vào Việt Nam, Cam Bốt, Thái Lan... Tiền vào, cũng có nghĩa là ảnh hưởng vào. Cùng lúc, Hà Nội đang thực thi kinh tế vùng AFTA, và khối này tương lai đang hy vọng kết chặt kinh tế thành một cơ cấu chặt hơn kiểu như Liên Âu. Thân gái 12 bến nước, nhưng ḷng em thấy rơ là hết ưa chàng Mao với chàng Giang rồi. Có nghĩa là, cuộc chiến kinh tế đang kéo Việt Nam ngày càng xa đàn anh Bắc Kinh.

Lư do thứ nh́ là viễn ảnh sóng gió Bể Đông. Nhà phân tích Alan Boyd trên Asia Times nhận xét khi Trung Quốc loan báo hợp tác với Phi Luật Tân về nghiên cứu khai thác tài nguyên (nói thẳng: dầu hỏa) vùng đang tranh chấp ở Trường Sa, và ngỏ lời mời các nước khác cùng hợp tác, th́ "Việt Nam sẽ không bàn chuyện này với Trung Quốc bao giờ," v́ chính hải quân Việt Nam đă giao chiến với Trung Quốc năm 1988 và 1992 tại Trường Sa. Thêm nữa, c̣n một hợp đồng khai thác dầu mà Việt Nam đă kư với công ty Mỹ Conoco-Phillips để t́m dầu vùng Tây Nam của Trường Sa, th́ lại đụng với hăng dầu quốc doanh Trung Quốc CNOOC đă kư hợp đồng với hăng Mỹ Crestone Energy năm 1992 để khai thác khu mỏ Wan'an Bei-21. Hai vùng khai thác này chồng lên nhau, thế là không hợp đồng nào nhích thêm nữa được.

Dĩ nhiên, Hà Nội vẫn sẽ lẳng lơ đi dây tới cùng (cho tới ngày lên xe hoa?). Nhưng thấy rơ rồi. Đảng CSVN đă đón gió trở cờ rồi: Không thân Mỹ là hỏng hết. Thêm nữa, con cháu cán bộ gửi đi du học ở Mỹ cả rồi, có dám gửi đứa nào qua Bắc Kinh học đâu. Thêm nữa, các trang web từ Hà Nội bật lên là thấy có pha trộn hoặc có trang đă hoàn toàn viết bằng Anh ngữ, đâu có chuyện hiển thị chữ Hoa đâu. “Thân Mỹ.” Đó cũng là thông điệp mà Ngoại Trưởng Nguyễn Dy Niên đang nói với quốc hội Mỹ ở Washington DC vậy. "Em muốn mời chàng đưa pháo thuyền vào thăm hải cảng của em..."

Dù nói rất là th́ thầm như bên tai t́nh nhân, với một giọng rất là ngựa của một nhà ngoại trưởng, nhưng Bắc Kinh với tài nghe ngàn dặm nhất định phải là nghe rất rơ. Thế nên Bể Đông mới có chuyện

-- Con Ho Dam Tac - Nong Duc Manh (Con_Ho_Dam_Tac@hn.vnn.vn), October 12, 2003