Saigon Times (Úc), 1/2/04

Kính thưa quư độc giả!

Thượng tuần tháng Giêng vừa qua, CSVN rêu rao kêu gọi người Việt khi về nước "không được chi tiền hối lộ cho hải quan" CS. Đây là việc làm giả nhân, giả nghĩa của CS, nhằm dụ dỗ người Việt hải ngoại về thăm VN nhân dịp năm hết Tết đến, tuyệt nhiên, đó không phải là thiện chí của CSVN. Người Việt ai ai cũng biết, tệ nạn tham nhũng hối lộ trong chế độ CS là chuyện quá hiển nhiên kể từ khi có CS trên lănh thổ VN. Riêng tệ nạn tham nhũng hối lộ, hạch sách người Việt khi về thăm quê cũng đă diễn ra một cách công khai, thường xuyên, liên tục và có hệ thống, có tổ chức từ nhiều thập niên quạ Cả một mạng lưới tham nhũng hối lộ từ việc tuyển mộ nhân viên hải quan, phân công cán bộ, đến việc ra "chỉ tiêu hối lộ cụ thể", "tỷ lệ chia chác tiền tham nhũng", "theo dơi ch́m, báo cáo nổi" lẫn nhau... đă được CS thiết lập từ trung ương đến các phi cảng. Như vậy câu hỏi được đặt ra, tại sao trong suốt thời gian hơn chục năm qua, CSVN không hề có bất cứ biện pháp ǵ để ngăn chặn t́nh trạng tham nhũng hối lộ công khai nàỷ Tại sao hầu hết nhân viên hải quan các cấp của CS đều công khai hối lộ, công khai hạch sách người Việt hải ngoại một khi họ về thăm quê hương? Có nhiều nguyên do để trả lời những câu hỏi này, nhưng then chốt nhất vẫn là chính quyền CSVN từ xưa đến nay, lúc nào cũng duy tŕ chính sách coi người Việt hải ngoại là những "con ḅ sữa phản động", nên CS luôn luôn khuyến khích, dung túng, cho thuộc hạ các cấp, bao gồm cả CS địa phương, hành hạ, bóc lột người Việt hải ngoại một khi họ về thăm quê hương. V́ vậy, t́nh trạng tham nhũng hối lộ này sẽ vĩnh viễn không khi nào chấm dứt nếu người Việt hải ngoại không mạnh dạn và trực tiếp phản đối CSVN qua các biện pháp:

1. Ghi nhớ các hành vi tham nhũng hối lộ cụ thể (ngày giờ, địa điểm, tên nhân viên hải quan, số tiền hối lô....), gửi cho báo chí Việt ngữ hải ngoại để báo chí tố cáo những hành vi đó trước công luận, và khiếu nại với giới chức hữu trách tại quốc gia sở tại.

2. Báo cáo các hành vi tham nhũng hối lộ cụ thể đó cho các vị đại diện BCH cộng đồng người Việt tự do tại tiểu bang, lănh thổ nơi ḿnh cư ngụ, để được cố vấn và giúp đỡ.

3. Khiếu nại với các vị dân biểu liên bang tại vùng ḿnh ở, hoặc viết thư cho bộ trưởng ngoại giao....

Sau đây, Sàig̣n Times xin trích đăng một số ư kiến đóng góp quanh tệ nạn tham nhũng hối lộ tại các phi trường ở VN được báo Thanh Niên Online đăng tải. Riêng đề mục, do Sàig̣n Times đặt. Quư độc giả cũng nên biết, số ư kiến đóng góp gửi cho báo Thanh Niên rất nhiều và rất đa dạng, nhưng chắc chắn v́ những áp lực nội bộ nên ngày 16/1/04, báo Thanh Niên Online hứa là sẽ "trích đăng tất cả các thư để bạn đọc tiện theo dơi", nhưng đến ngày 20/1/04, báo Thanh Niên Online lại đính chính, chỉ đăng một số ư kiến, c̣n lại "sẽ tập hợp lại và gửi lên Thủ tướng Chính phủ, Tổng cục Hải Quan Việt Nam, Cục hải quan TP Hồ Chí Minh và các cơ quan chức năng có liên quan."

*

Ư kiến của Lê Quỳnh Châu, nghiên cứu sinh từ Anh quốc

Tôi là nghiên cứu sinh của Cambridge, khoa Luật thương mại. Đă 4 năm, hôm nay được trở về đất mẹ. Qua báo, net, cảm thấy sự thay đổi của nước ḿnh cả về chất lẫn lượng tuy nhiên chuyện làm thủ tục qua hải quan ở ngay sân bay hiện đại như Nội Bài lại chẳng có chút thay đổi ǵ. Ngay từ lúc đặt chân xuống sân bay bước vào pḥng làm thủ tục, thay đổi đâu chẳng thấy, chỉ thấy toàn là cảnh của chế độ phục di.ch. Ở sân bay Nội Bài 5 dollars, hay 10 dollars "it is ok, everything check ok". Hải quan (HQ) không biết hàng hoá có ǵ và khai những ǵ. C̣n những ai hiểu luật pháp nhưng không hiểu "lệ" sân bay, họ sẽ đặt ra hàng ngh́n câu hỏi rất ngây ngô. Một anh tuổi khoảng 45, đứng trước tôi đang làm thủ tục ra. Anh ch́a visa và nói hành lư của anh toàn là đồ dùng và quà tặng, anh nhân viên liếc qua bộ mặt gầy g̣ của anh 45 tuổi, và hỏi "anh là dân lao động?", anh 45 tuổi nói "yes". "Anh lao động ở đâu ?" (mặc dù đă cầm visa c̣n hỏi). Anh 45 tuổi trả lời "Tôi lao động ở Ba Lan". Anh hải quan hỏi tiếp "Thế năm ngoái anh mới về sao năm nay đă về rồỉ" thế là cả dăy người đằng sau trong đó có cả tôi phải bật cười nhưng không dám nói v́ sợ quá.

Một câu hỏi không thể tưởng tượng nổi lại phát ra từ miệng hải quan sân bay quốc tế Nội Bài Việt Nam. Anh 45 tuổi chẳng biết nói ǵ hơn và biết ngay chuyện ǵ sẽ xảy ra. Lập tức anh dúi ngay 5 dollars và nói anh nhân viên hải quan cầm uống nước cho mát, mặc dù hôm đó trời rất lạnh mà vẫn phải phục vụ hải quan cho mát. Thế là anh 45 tuổi được ra. Đến lượt tôi, anh HQ hỏi "Tên là ǵ?" Tôi trả lời: "Châu", Hải quan hỏi tiếp: "Của mày cái ǵ Châu ?" Tôi trả lời "Lê Quỳnh Châu", Hải quan hỏi tiếp... "là nghiên cứu sinh?" Tôi trả lời "Đúng vậy... anh có thể xem trong visa". Anh liếc mắt nh́n tôi, và nói "Đó là chuyên môn của tôi đâu cần anh dạy". Tôi ngắt... "Thế mà dạy sao"! Nhân viên hải quan hỏi tiếp "là sinh viên th́ đâu có tiền mà cứ đi về như chợ vậy, hay nói dối là học sinh sang đó Bùng" ("tiếng lóng" nghĩa là đi làm). Tôi không nhịn được cười và cũng trả lời "Đó là chuyên môn của tôi đâu cần anh dạy". Anh nhân viên đỏ bừng mặt, nói như quát: "Thế trong hành lư có ǵ cấm không?" Tôi trả lời chỉ toàn đồ dùng và quà tặng người thân. Anh hỏi cómang hối phiếu quá qui định không? Tôi trả lời tôi là nghiên cứu sinh về thăm ba má. Hết nước anh báo tháo hành lư kiểm tra coi, anh dẫn vào pḥng kiểm tra mở ra toàn sách vở và đồ dùng cá nhân. 30 phút sau, tôi vất vả lắm mới đóng lại được. Anh nhân viên báo "Anh ra ngoài đứng chờ để tôi làm hết lượt rồi sẽ đến lượt anh." Tôi đứng nh́n hàng người nối đuôi nhau xếp hàng giải quyết thủ tục, mỗi người 5 dollars, người nào đặt biệt mang nhiều tiền th́ khoảng 10 đến 15 dollars là ra ngon lành. C̣n người nào có biểu hiện không hiểu "lệ" sân bay th́ hăy đợi đấy?

*

17 năm rồi vẫn kiểu cách cũ!

Tôi năm nay 54 tuổi, đă từng về Việt nam cách đây 17 năm, ngày đó phong cách làm việc của nhân viên sân bay thật lạc hậu vô trách nhiệm và cửa quyền lắm. Hôm nay, sau 17 năm, tôi mới trở lại quê nhà, những tưởng rằng khoảng thời gian 17 năm dài trôi qua với bao kư ức không đẹp lắm về h́nh ảnh nhân viên sân bay sẽ được xóa đi bởi những h́nh ảnh thân thương đầy trách nhiệm và t́nh người, th́ nào ngờ tôi vẫn thấy những kiểu cách cũ đó vẫn như xưạ Khi bước chân vào pḥng dẫn ra sân bay ở nước ngoài, tôi phải đi qua những lớp kiểm tra hành lư của những nhân viên sân bay nơi đây, họ làm việc rất nhiêm túc và lịch sư.. Quần tây áo sơ mi trắng thẳng e, cravat tề chỉnh, đón khách và kiểm tra hành lư thật tận t́nh lịch sự và không quên chúc quư khách lên đường b́nh an và có một chuyến đi vui vẻ. Ấn tượng đẹp đẽ đó làm cho con người thấy trân trọng và quư mến nhau hơn về nhân cách. H́nh ảnh đẹp đó được giữ măi cho đến khi tôi đến phi trường sân bay Tân Sơn Nhất, nơi mà tôi hằng mong đợi được đặt chân trở lại sau 17 năm, đă làm cho những h́nh ảnh đẹp kia vụt tan biến mất. Trước mắt tôi thấy những dăy người chờ nhau làm thủ tục đi ra trong khi nhân viên sân bay th́ c̣n đang ngồi vừa ăn vừa tṛ chuyện cười nói ầm ĩ. Chờ măi rồi cũng tới lượt phiên ḿnh, tôi tŕnh giấy tờ đầy đủ nhưng nhân viên sân bay không kiểm tra giấy tờ ngay mà hỏi lại tôi giỏ sách tay mang ǵ rồi quay mặt sang nhân viên ngồi quầy bên cạnh nói chuyện không cần biết tôi đă trả lời cái ǵ v́ đă quá rơ ràng rằng tôi chỉ có một giỏ xách tay nhỏ không có một thứ máy móc hay một vật dụng nghiêm cấm nào và đă được kiểm tra kỹ lưỡng ở 2 phi trường nước ngoài, hơn nữa đây không phải là chỗ kiểm tra hành lư vậy th́ tại sao lại hỏi về hành lư, pḥng kiểm tra hành lư và máy kiểm tra nằm ở chỗ khác bên kiạ Cái nóng và sự chờ đợi cùng với nỗi mệt của một chuyến bay dài giờ thêm nh́n thấy phong cách làm việc kiểu này khiến tôi càng mệt mỏi ngao ngán. Tôi nhớ đến câu nói của người bạn ngày ra đi: sân bay ở Việt Nam kiểu làm việc cũng y như xưa thôị Tôi thấy thật đúng. Đi ra phía ngoài một chút đặt tờ 10 USD và hộ chiếu rồi quay trở lại, cũng người nhân viên làm việc đó khi năy nhưng giờ th́ không thấy đặt câu hỏi ǵ khác nữa.

*

Những bộ mặt lạnh lùng

Tôi ra vô Việt Nam hơn 20 lần, lần nào cũng phải chứng kiến những bộ mặt lạnh lùng, khó chịu của mấy ông làm thủ tục. Tôi chẳng bao giờ cho một đồng nào dù họ có làm khó khăn mấy đi nữa tôi cứ cắn răng nhịn nhục và chịu trận. Tôi chỉ có vấn đề với mấy ông kiểm soát hộ chiếu chứ không bao giờ có vấn đề với những người ở chỗ kiểm soát hành lư trước khi rời sân baỵ Các ông ấy hầu như lúc nào cũng có vẻ lạnh lùng và khó chịụ Đây là bộ mặt đầu tiên của nước Việt Nam. Những h́nh ảnh này rất khó coi đối với những người mới đến Việt Nam. Tôi đề nghị những người nầy phải biết tập cách xă giao, biết chào hỏi, niềm nở và vui vẻ. Phải bắt buộc họ nói được tiếng Anh, tiếng Pháp để nói chuyện với khách khi có trở ngạị Tuyệt đối không được hạch sách hay làm khó dễ du khách. Không được gây khó khăn những chuyện nhỏ nhặc để ṿi tiền hối lô.. Không nên ra vẻ như ban ơn và muốn gây khó khăn cho ai th́ làm, bất kể họ không có làm điều ǵ lầm lỗị Làm được những điều trên, chúng ta mới lấy được thiện cảm du khách và chứng tỏ xă hội ta văn minh và con người của ta lịch sư.. Mong lắm thay!

*

Ư kiến một du học sinh

Đừng nói ǵ Việt kiều, tôi đi học Ph.D. về Tết cũng bị mấy ông Hải quan làm khó đủ điềụ Nào phải làm lại cái này, nào phải làm lại cái kia... mặc dù vợ tôi c̣n say máy bay và đứa con th́ c̣n nhỏ. Cuối cùng tôi là người ra sau cùng! Tôi nhớ ở sân bay Bangkok, thấy tôi bồng đứa nhỏ, nhân viên hải quan họ c̣n điền giùm tôi những cái tôi c̣n sai sót. Tôi chưa thấy sân bay nào làm khó dễ hơn sân bay Tân Sơn Nhất nữa! Họ hỏi đi đâu về, tôi báo đi học. Hỏi, đi học mà đem cả vợ con theo nữa ha?? Biết trả lời sao đây! Trong thâm tâm tôi biết anh ta ṿi vĩnh nhưng nghĩ rằng để xem họ làm ǵ được nào! Dù sao tôi có ra chậm một chút cũng chẳng vấn đề ǵ, tôi đă về đến Việt Nam rồi mà, chỉ tội mấy đứa bạn đợi ở ngoài lo lắng mà thôi! 5-10 đô chẳng đáng là bao, nhưng nó sẽ đánh mất nhiều thứ của một đất nước đang trên đà hội nhập! Và cả ngành du lịch đang trên đà phát triển.

*

Mất tiền, không được việc

Tôi có về thăm Việt Nam một lần cách đây hai năm, chuyện xảy ra với tôi là khi về tới Việt Nam tôi bị mất hành lư, v́ không chờ được nên tôi phải vào làm thủ tục và khai mất hành lư, v́ ra nước ngoài đă khá lâu nên tôi cũng đă quên cái gọi là "bao cấp" từ lâu, nhưng khi tôi tới sân bay Tân Sơn Nhất th́ những điều diễn ra tại đây làm cho tôi gợi nhớ lại tất cả... Đương nhiên là tôi đă bỏ 10 USD vào Passport để được thông qua phần thủ tục mặc dù tôi chẳng làm điều ǵ sai phạm, v́ cứ theo người đứng trước mà làm theo. Tôi xin kể tiếp là khi khai mất hành lư tôi đă quên bỏ tiền trong tờ khai khi nộp lại cho nhân viên làm việc tại đây (theo lời một số người nói cho tôi hay sau khi đă ra ngoài sân bay) và nhân viên này nói chừng nào có sẽ gọi anh tới để nhận lạị Một tuần lễ sau tôi không thấy người ta gọi tôi tới nhận hành lư nên người nhà tôi mới giục tôi gọi lên thử xem là họ có quên hay không? Tôi đă gọi và được báo chờ cho 10 phút để họ vào xem rồi gọi lại, nhưng khi được báo th́ vẫn chưa kiếm ra, nên tôi xin được vào trong đó để tự ḿnh t́m kiếm, khi tôi tới pḥng chứa hành lư thất lạc th́ cái thùng đồ của tôi nằm ngay trên lối đi, tôi không phải mất công để kiếm nó ǵ cả, thật là buồn cười, khi tất cả từ trong ra ngoài đều có một kiểu làm việc như vậỵ

*

Hải Quan ṿi tiền trắng trợn

Tháng 12 vừa qua, bà nội tôi mất, tôi lập tức về với gia đ́nh, hành lư chính mang theo đủ dùng, không nhiều... nhưng vẫn bị ṿi vĩnh một cách rùng rợn, NVHQTSN nói: "Muốn đi nhanh ha?? mỗi người 10 USD, ok thôi", và bỏ tiền vào Passport để được ra nhanh, v́ gia đ́nh có tang (cả gia đ́nh tốn hết 80 USD). Sau đám tang, chúng tôi trở về chỉ có vài thùng quà mang về bên ấy - đúng ra gọi là quà, chứ thật ra là tranh ảnh và CD nhạc... nhưng một anh NVHQTSN nói: "Mang nhiều quá vậy, đứng qua một bên chờ đó". Nóng ḷng v́ sợ trễ chuyến bay, tôi liền đến nói: anh ơi không có nhiều lắm đâu, đi 8 người mang chỉ 4 thùng hành lư đâu có nhiều, anh ta nói: "Mang toàn đồ quốc cấm, th́ phải cho kiểm duyệt", thật ra CD nhạc, tranh ảnh trang trí là quốc cấm ử Đó là văn hoá phẩm của VN đưa ra nước ngoài càng nhiều càng tốt chứ. Nhưng mà chịu nhẫn nại để được đi, tôi liền dúi vào tay anh ta 50 USD để được đi nhanh, nhưng thánh ơi: anh này ghê quá, anh nói là muốn đi nhanh không trễ chuyến bay th́ thêm 100 nữa, mẹ tôi thấy vậy thôi cũng liều... 150 USD tan theo mây khói... Thiệt không đâu vào đâu. Sau chuyến đi về, cả nhà tôi không ai có ư định trở lại quê hương nữa, có lẽ xa quê hương, bỏ quê hương bởi v́ những nhọc nhằn, hối lộ, thiếu lịch sự, nhă nhặn của những người đồng hương sao ?

*

Đă hối lộ lại c̣n hách dịch

Tôi rất tán đồng về việc nên gắn camera giám sát các nhân viên hải quan. Ngoài ra tôi cũng mong là chúng ta nên đặt thêm 1 thùng thư góp ư kiến đánh giá về tác phong làm việc của các nhân viên hải quan ngay tại cửa ra của sân bay để bà con Việt kiều chúng tôi có thể phản ánh ngay lập tức những nhân viên nào có thái độ không đúng mức với chúng tôi (hy vọng là ngành hải quan cũng có biện pháp xử lư đúng mức, chứ đừng đọc để cho vui). Thật ḷng mà nói, ngoài việc ăn hối lộ, các nhân viên hải quan c̣n hay tỏ ra bất cần, có thái độ không niềm nở, tỏ ra rất hách dịch, không lịch sự, rất quan liêu... Có lần tôi về lại Canada, đi chung có một cô giáo người Việt sang Canada công tác. Hành lư của tôi chỉ lỡ có 1 kg, họ làm khó làm dễ, bắt tôi phải tháo tung ra để lấy bỏ số đồ cho đủ kg. Tôi biết họ muốn làm tiền, nhưng tôi thà bỏ lại đồ chứ không đút lót. Trong khi cô giáo đó, do quen biết, được mang theo hành lư nặng hơn tiêu chuẩn cho phép 12 kg? Thật là hết ư kiến.

*

Nỗi nhục với bạn bè 5 châu!

Tôi không hiểu làm sao mà ông chi cục trưởng hải quan lại nói là ông không hề hay biết việc nhân viên ăn hối lộ hằng ngày ở sân bay Tân Sơn Nhất. Ông nói thật hay ông đang nói đùạ Nếu ông nói thật th́ tôi nghĩ Thủ Tướng chính phủ nên có biện pháp thích đáng với những quan chức như thế, v́ ông là quan chức đứng đầu một đơn vị mà không hề hay biết chuyện xảy ra hàng ngày trong mấy chục năm của nhân viên cấp dưói th́ đúng ông là người không có năng lực rồị Ông c̣n báo là bà con Việt kiều không được đưa tiền hối lộ nhân viên, thế ông có biết là một tờ giấy khai thủ tục cứ phải điền đi điền lại hai ba chục lần cho dến khi kẹp vào 10 dollars th́ mới xong không. Tôi vừa ở Mỹ về cùng hai người bạn, tôi th́ đă biết trước nên kẹp tiền vào cho nên thủ tục rất là nhanh gọn. C̣n anh bạn tôi th́ nhất định không chịu đưa tiền cho nên dù đă đi qua rồi nhân viên hải quan c̣n kêu lại, rốt cuộc th́ nhân viên hải quan cũng làm cho anh bạn của tôi phải x́ tiền ra mới xong. Không biết bao giờ Nhà nước Việt Nam mới dẹp được nạn tham nhũng khi qua cửa khẩu để bà con Việt kiều đỡ phiền hà và cũng bớt đi một nỗi nhục với bạn bè trên khắp năm Châu khi đến Việt Nam?

*

Quên kẹp tiền là kẹt!

Trong đợt về Việt Nam kỳ rồi, khi làm thủ tục hải quan, 1 chị sắp hàng trước tôi rất bất măn khi bị bắt buộc sắp hàng lại từ đầu, chỉ v́ trên tờ khai của chị ấy chưa đánh dấu vào ô "Nam - nữ ", hay là theo như chị ta nghĩ: chị bị bắt buộc sắp hàng lại từ đầu bởi v́ chị "quên" kẹp tiền vào trong passport, tôi nghĩ ư kiến thứ 2 có phần đúng hơn. Đó là bài học trước mắt của tôi, do đó đến lượt tôi, mọi chuyện đều thuận lợi, dĩ nhiên tiền của tôi kẹp trong passport cũng không cánh mà baỵ Đứa cháu của tôi là người Mỹ gốc Việt, ngôn ngữ Việt không rành lắm, do đó khi đến bàn làm thủ tục, cháu tôi nói bằng tiếng Anh. Anh nhân viên hải quan đă không bằng ḷng và kêu cháu tôi phải nói bằng tiếng Việt. Khi không được đáp ứng, anh ta đă để cháu tôi phải chờ cho anh ta làm việc với hết tất cả mọi người, sau đó mới quay lại tiếp cháu tôị Đây đúng là 1 hành động quan liêu, 1 h́nh ảnh xấu đối với du khách.

*

Bạn Mỹ coi đó là tṛ hề!

Cách đây 3 năm tôi về VN với một người bạn Mỹ, anh ta rất ngạc nhiên khi thấy tôi bỏ 10 USD vào passport, tôi phải cắt nghĩa lư do th́ anh ta mới hiểụ.

Sau đó, mỗi lần nhắc tới VN, anh ta đều nhắc tới chuyện đó và coi như một tṛ hề. Tôi rất lấy làm xấu hổ về chuyện này.

-- Con Ho Dam Tac - Nong Duc Manh (Con_Ho_Dam_Tac@hn.vnn.vn), February 07, 2004

Answers

Response to Tệ nạn tham nhũng của CSVN đối với người Việt hải-ngoại khi về thăm quĂª hương

Xet cho cung thi dat nuoc ta con rat nhieu chuyen dang de than phien. Khong phai chi Hai quan ma Cong an, canh sat, So dia chinh, cai gi ma khong non tien ra la khong the lam nhanh duoc. Au cung la mot can benh co huu, tim duoc phuong thuoc chua xem ra kho lam. Sao cac ban khong dua ra mot y tuong de ngan chan cac tinh trang do. Con chung toi mac du len tieng rat nhieu lan qua bao dai trung uong va dia phuong nhung can benh do van khong giam mot chut nao, nhung toi van yeu Vn lam cac anh a, VNXHCN hoa binh va men khach. Rat mong cac anh ve VN an Tet moi khi xuan ve, neu mot mai Hai quan bot nhung nhieu nhe.

-- giang ho (banhxe_langtu2003@yahoo.com), February 08, 2004.

Response to Tệ nạn tham nhũng của CSVN đối với người Việt hải-ngoại khi về thăm quĂª hương

Neu Anh Giang Ho Thuc long yeu nuoc thi dau tien hai dac cau hoi la tai sao "mac du len tieng rat nhieu lan qua bao dai trung uong va dia phuong nhung can benh do van khong giam mot chut nao". Sau khi tra loi duoc cau hoi do thi phai tim ra mot bien phap hanh dong de duc khoat cham duc cac tro bi oi do thi tot hon la di van nai nhu vay that dau long va xau ho.

-- dukhach (tribattri@doramail.com), February 08, 2004.