Bắc Bộ Phủ to�n những t�n Đầu Gấu, Sống v� t�m quanh bữa tiệc đầu l�u,

Ta c�i đầu - Cộng cỡi cổ, Ta đứng dậy - Cộng sụp đỗ

-------------------------------------------------------------------------------------------

TIẾN ĐẾN MỘT ĐỒNG THUẬN D�N TỘC:

ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM V� Ở TRUNG QUỐC; SO S�NH V� NHẬN ĐỊNH; SỰ LỰA CHỌN TỐI ƯU CHO VIỆT NAM

Trich tu www.canhen.de - B�I T�N

I. Từ phe XHCN h�ng mạnh một thời

- VN v� TQ c� nhiều n�t tương đồng:

+ c�ng vốn l� nước n�ng nghiệp lạc hậu, chịu ảnh hưởng l�u đời của nền văn h�a Nho gi�o của đạo Khổng, theo chế độ độ qu�n chủ phong kiến từ xa xưa, trước đ�y l� nửa thuộc địa v� thuộc địa của c�c nước đế quốc phương T�y, vừa gi�nh lại độc lập trong thế kỷ 20 ;

+ VN (từ 1945 đối với miền Bắc ,từ 1975 đối với cả nước) v� TQ (từ 1949), đảng CS gi�nh ch�nh quyền v� x�y dựng chế độ d�n chủ nh�n d�n do đảng CS độc quy�n l�nh đạo, v� sau đ� x�y dựng chủ nghĩa x� hội. Cần ch� � kh�i niệm "d�n chủ nh�n d�n" l� s�ng tạo ng�n từ của J.Danov v� Staline, chẳng c� g� l� "nh�n d�n", c�ng kh�ng c� g� l� "d�n chủ", từng l�m m� hoặc kh�ng �t tr� thức c�nh tả phương T�y. Kh�i niệm "XHCN" cũng mơ hồ v� giả dối kh�ng k�m, v� sở hữu to�n d�n, c�c cơ sở quốc doanh, chế độ bao cấp tr�n thực tế chỉ l� chia đều sự thiếu thốn cho d�n thường, b�n tầng lớp quan chức "nomenclatura" hưởng thụ đặc biệt.

Phe XHCN - m� VN v� TQ l� 2 nước th�nh vi�n - được h�nh th�nh từ sau thế chiến 2 đ� c� thời cường thịnh, nhất l� từ cuối những năm 50 v� trong những năm 60, do cường độ lao động �p đặt nghi�m ngặt, kế hoạch chặt chẽ cho to�n x� hội như trong trại l�nh. Phe ấy gồm nước rộng lớn nhất thế giới (Li�n X�, một khối li�n minh 16 nước) cộng với nước đ�ng d�n nhất thế giới (Trung Quốc), từng lập kỳ c�ng khoa học kỹ thuật như: ph�ng vệ tinh nh�n tạo đầu ti�n Spoutnik; ph�ng nh� du h�nh vũ trụ đầu ti�n Gagarine; nữ du h�nh vũ trụ đầu ti�n Terechcova; đưa dụng cụ khoa học đầu ti�n l�n mặt trăng v� l�n Sao Kim; tạo ra t�u ph� băng đầu ti�n chạy bằng sức nguy�n tử L�nine; x�y dựng n�n sức mạnh qu�n sự tiến c�ng chiến lược xấp xỉ với Hoa Kỳ. Đ� c� l�c phe XHCN được một bộ phận tr� thức c�nh tả ở T�y �u, Hoa kỳ v� thế giới s�ng b�i l� mang tương lai của lo�i người tiến bộ, văn minh, với h�nh ảnh một lực sĩ trẻ tr�n sinh lực sắp bỏ xa ph�a sau đối thủ gi� nua bệnh tật; nhược điểm chỉ l� sinh sau đẻ muộn, v�o v�ng đua sau đối thủ của m�nh.

Nhưng điều phải đến đ� đến. Phe XHCN l�m v�o khủng hoảng v� tan vỡ, với bức tường Berlin sụp đổ, do bản chất phi nh�n, độc đo�n của n�, đi ngược với những gi� trị phổ cập của thời đại, m� những thủ đoạn tuy�n truyền tinh vi v� xảo quyệt kh�ng sao che dấu nổi. Thời kỳ b�nh trướng rộng nhất của phe XHCN do c�c đảng CS l�nh đạo l� v�o cuối thập kỷ 70, sau khi VN được thống nhất (1975), nước L�o thống nhất (1975), VN tiến c�ng chiếm đ�ng Cambốt (1978 - 1988), Li�n x� tiến c�ng chiếm đ�ng Apganistan (từ cuối 1979), h�ng vạn qu�n Cuba đổ bộ chiến đấu ở Angola, Ethiopia, c�c nước Cuba, Nicaragoa ở ch�u Mỹ, c�c nước Modămbich, Madagasca ở ch�u Phi, nước Nam Y�men ở Trung Đ�ng... "đều được coi l� th�nh vi�n ch�nh thức" hay "dự bị" của phe XHCN, c�ng với gần một chục nước XHCN ở Trung v� Đ�ng �u. Thời kỳ ho�ng kim của phong tr�o CS l�c ấy c�n được đ�nh dấu bởi thế lực kh� mạnh của c�c đảng CS lớn ở Ph�p, �, Nh�t Bản, Nam dương (trước1965)... với sự phối hợp, l�nh đạo đầy quyền uy v� hiệu quả của ĐCS LX.

Phe XHCN tan vỡ cuối thế kỷ 20 - đ�nh dấu sự kết th�c của chiến tranh lạnh - l� sự kiện lớn nhất t�c động đến số phận của mọi nước, d�n tộc v� con người tr�n h�nh tinh n�y. C�n rơi rớt lại của phe XHCN l�: TQ, VN, Bắc H�n v� Cuba, những nước c�n tự nhận l� theo chủ nghĩa M�c - L�nin v� x�y dựng CNXH.

4 nước XHCN t�n dư của phe XHCN h�ng mạnh một thời ấy đang cố cưỡng lại số phận hiểm ngh�o để tồn tại.

Số phận của Cuba chẳng mấy s�ng sủa sau khi nguồn cung cấp nhi�n liệu, vũ kh�, ngoại tệ từ Li�n x� cạn kiệt, với l�nh tụ độc t�i Fidel Castro ốm yếu, khi một loạt nh�n vật quốc tế được giải Nobel từng h�: "Cuba si, Yankee no" xoay chiều h� lớn: "Cuba si, Fidel no". D�n Cuba v� dư luận thế giới đang b�n nhiều đến thời kỳ "hậu Fidel" của Cuba.

Số phận của Bắc H�n c�n bi đ�t hơn. Chế độ CS kiểu phong kiến cha truyền con nối, với nạn đ�i triền mi�n, c�c trại tập trung t� ch�nh trị khủng khiếp, lại đang bị c�c nước chiếu tướng x�t n�t, cảnh c�o, dọa trừng phạt về sản xuất bom nguy�n tử; dư luận đ� b�n đến thời kỳ "hậu họ Kim" của Bắc H�n. Trừ 2 nước tr�n, chỉ c�n TQ v� VN, 2 nước XHCN rơi rớt lại, đang cố sống s�t để tồn tại bằng con đường "Đổi Mới". Việc so s�nh, đối chiếu cuộc đổi mới ở 2 nước để r�t ra những nhận x�t v� kết luận l� cần thiết, th� vị v� bổ �ch.

IỊ Những n�t tương đồng trong đổi mới của 2 nước TQ v� VN

Từ đầu thập kỷ 80 to�n phe XHCN l�m v�o khủng hoảng ng�y c�ng trầm trọng Li�n x� bắt tay v�o đổi mới với "perestroika" rồi "glasnot", nhưng tất cả đều đổ vỡ v� chế độ độc đo�n phi nh�n kh�ng thể sửa đổi được nữa, theo c�ch nh�n trung thực của Gorbachov.

Li�n x� trải qua cuộc tự x�t m�nh tuy đau đớn nhưng triệt để đ� giải thể đảng CS LX, giải thể Li�n bang x� viết, x�y dựng nền d�n chủ đa nguy�n v� nền kinh tế thị trường, h�a nhập với thế giới hiện đại với mu�n v�n kh� khăn của bước đi l�n mới mẻ. Thuận lợi lớn nhất của nước Nga v� c�c nước cũ của LX l� d� sao nay cũng đ� thuộc một nền văn h�a - ch�nh trị cao hơn Li�n x� cũ một tầng cao ưu việt.

Đảng CS TQ v� VN v� một mực theo một học thuyết xa lạ, v� chỉ coi trọng quyền lợi nhỏ hẹp của phe đảng, đ� "đổi mới" c� chừng mực v� t�nh to�n nhằm vượt qua khủng hoảng m� vẫn duy tr� độc quyền l�nh đạo của đảng CS. C�ng chung luồng suy nghĩ ấy, "đổi mới" ở 2 nước c� chung những n�t sau:

- duy tr� quyền l�nh đạo độc quyền của đảng CS; ki�n quyết phản đối nền ch�nh trị đa nguy�n, khước từ chế độ d�n chủ, b�p ngẹt v� hạn chế tự do tư tưởng, tự do bầu cử, tự do b�o ch� v� tự do t�n gi�o (với những m�n hỏa m� về những quy định,sắc lệnh về d�n chủ ở cơ sở !) - chỉ đổi mới về kinh tế với những bước đi thận trọng, cho ph�p tư nh�n kinh doanh thương nghiệp, c�ng nghiệp nhỏ, dịch vụ; cho n�ng d�n chuyển nhượng quyền sử dụng đất; cho ph�p c�ng d�n tự do đi lại, nới lỏng xuất nhập cảnh, l�m cho cuộc sống x� hội dễ thở hơn, kh�ng kh� l�m ăn s�i động... nhưng vẫn coi c�c cơ sở quốc doanh l� n�ng cốt. - ra sức thu h�t đầu tư từ nước ngo�i, mở rộng giao thương quốc tế, tranh thủ sự trợ lực của WB (Ng�n h�ng thế giới), IMF(Quỹ tiền tệ quốc tế), gia nhập WTO (Tổ chức bu�n b�n thế giới), mở rộng du lịch quốc tế.

- trong quan hệ quốc tế, tuy 2 nước đều c�ng bố chủ trương kết bạn với mọi quốc gia tr�n thế giới, nhưng trong nội bộ đảng lại quy định độ đậm nhạt kh�c hẳn nhau: đậm đ� với c�c nước c�ng chung chế độ ch�nh trị, gần gũi về bản chất với m�nh (c�ng theo độc đảng, c�ng bản chất chuy�n chế...), thận trọng giữ thế thủ với c�c nước d�n chủ phương T�y, đặc biệt nghi kỵ d� dặt với Hoa Kỳ, từng l� kẻ th� ch�nh của phe XHCN, nơi xuất ph�t mưu đồ "diễn biến h�a b�nh", đ� từng - theo đ�nh gi� của họ - l�m tan t�nh phe XHCN, l�m tan vỡ Li�n x� v� nay lại đang nu�i � đồ l�m thay đổi chế độ c�c nước XHCN c�n rớt lại. Do đ� TQ v� VN lu�n c� 2 giọng n�i khi đề cập đến hữu nghị, hợp t�c v� h�a nhập với thế giới (một giọng ngoại giao, tuy�n truyền v� một giọng rỉ tai trong nội bộ đảng )

- mặc d� bộ m�y th�ng tin, văn h�a, tư tưởng, gi�o dục ch�nh trị... nhắc đi nhắc lại: trung th�nh với chủ nghĩa Marx-L�nine, với tư tưởng Mao Trạch Đ�ng, với tư tưởng Hồ Ch� Minh, với chủ nghĩa quốc tế v� sản, x�y dựng CNXH, theo định hướng XHCN, tiến l�n x�y dựng CNCS... th� trong th�m t�m của họ, những kh�i niệm ấy chẳng c�n nội dung vốn c�; đ� chỉ l� những danh từ "ảo", nhắc lại theo qu�n t�nh, để giữ một thế ổn định n�o đ� về ch�nh trị v� t�m l�;

- trong khi đ�, những người l�nh đạo kh�ng n�i ra nhưng lại c�ng hiểu ngầm rằng: chủ nghĩa Marx chẳng c�n sức sống, phong tr�o CS đ� v�o thời tho�i tr�o kh� l�ng phục hồi, chế độ độc đo�n v� độc đảng ng�y c�ng bị c� lập, l�n �n ; họ cũng nhận ra rằng qu� khứ đấu tranh v� cầm quyền của họ c� những kỳ t�ch oai h�ng c� � nghĩa lịch sử, nhưng đồng thời cũng phạm kh�ng �t sai lầm to lớn về đường lối v� chủ trương, g�y tổn thất về sinh mạng, t�i sản, thời gian của đất nước, nh�n d�n. Họ cảm thấy thế, nhưng kh�ng đủ dũng kh� để l�m một cuộc tự ph� b�nh nghi�m chỉnh, s�u sắc, do thiếu tự tin v� cũng kh�ng tin ở nh�n d�n c� thể tha thứ, e rằng sẽ mất hết t�nh ch�nh đ�ng, bị gạt bỏ th� mất hết. L�ng tham chức quyền, tham đặc lợi l�m họ m� qu�ng nhu nhược (lập trường m� qu�ng của họ kh�c hẳn với th�i độ phục thiện, ngay thật của đ�ng đảo đảng vi�n thường, đảng vi�n đ� về hưu, c� lương tri, gắn b� với nh�n d�n, x� hội).

- hiểu r� những g�nh nặng của gia t�i tinh thần trong qu� khứ, họ lặng lẽ từ gi� n� ,kh�ng k�n kh�ng trống, để cố miễn cưỡng chạy theo những gi� trị của thời đại, ch�nh những gi� trị m� trước đ�y họ xa l�nh, d� bỉu v� ph� ph�n. C� thể n�i đ� l� cuộc th�o chạy ra ph�a trước, đầy bi kịch, từ biệt con đường cũ, được đặt t�n một c�ch đẹp đẽ kiểu quảng c�o thị trường l� "Đổi Mới". C�c kh�i niệm: d�n chủ, thị trường, cạnh tranh, quảng c�o, lợi nhuận, quyền sở hữu, quyền tư hữu, ng�n h�ng cổ phần, l�i suất, hối đo�i, đầu tư, h�n vốn, chứng kho�n..., cho đến quan hệ với WB, IMF, ADB (Ng�n h�ng ph�t triển � ch�u), Li�n Hợp Quốc, ASEAN... đều mang nội dung rộng lớn kh�c hẳn trước; h�ng trăm đạo luật đủ loại được khẩn trương x�y dựng trong khi quốc hội tập b�i học vỡ l�ng về d�n chủ nghị trường: chất vấn t� ch�t v�i bộ trưởng, lắc đầu với v�i cuộc bổ nhiệm th�nh vi�n ch�nh phủ...

IIỊ Ưu v� khuyết điểm chung của Đổi Mới ở 2 nước TQ v� VN:

1. Ưu điểm chung:

+ do đổi mới m� kinh tế ph�t triển với tỷ lệ cao, chấm dứt t�nh trạng thiếu lương thực, h�ng ti�u d�ng triền mi�n thời trước; nền kinh tế năng động, kinh doanh tấp nập; n�ng nghiệp ph�t triển, n�ng sản dồi d�o ; đời sống n�ng th�n v� th�nh thị đều khấm kh�;

+ qua cuộc tan vỡ của phe XHCN rộng lớn, qua sụp đổ của bức tường Berlin, qua sự tan biến của đảng CSLX v� Li�n bang X� vi�t h�ng mạnh một thời - t�c động như một cuộc động đất ch�nh trị c� độ Richter cao nhất - đảng CS TQ v� VN giật m�nh hoảng sợ, cố c�ng nhau trụ lại, th�c đẩy đổi mới, coi đ� l� biện ph�p cơ bản để tồn tại v� ph�t triển. Họ buộc phải mở cửa, thực hiện ch�nh s�ch ngoai giao h�a b�nh hữu nghị v� hợp t�c với thế giới. Cho đến nay, 2 nước đ� cải thiện đ�ng kể quan hệ quốc tế. + do đổi mới như tr�n, vị tr� của đảng CS 2 nước được tương đối ổn định, tr�nh được nguy cơ bị mất quyền như ở Li�n x� v� Đ�ng �u, nhưng nhiều bất trắc hiểm ngh�o c�n ở ph�a trước.

2. Khuyết điểm v� nhược điểm chung:

+ trong thực hiện đổi mới , duy tr� chế độ độc đảng, tức l� duy tr� chế độ độc đo�n cực quyền, phản d�n chủ - một m�nh một chiếu -, TQ v� VN vẫn cố t�nh duy tr� đất nước trong một tầng văn h�a - ch�nh trị thấp, thấp hơn của mức trung b�nh của thế giới hiện tại. Đ�y l� khuyết điểm v� nhược điểm cơ bản, chết người. Vấn đề n�y đ� v� đang đặt chế độ ch�nh trị 2 nước v� 2 đảng CS ng�y c�ng đối lập với nh�n d�n từng nước - với d�n tr� ng�y mỗi được n�ng cao trong thời mở cửa -, đồng thời đối lập với c�ng luận thế giới ng�y c�ng b�n nhạy với nh�n quyền, quyền sống tự do của con ngườ� ở mọi nơi.

+ do chế độ độc đảng n�n tất nhi�n quyền d�n chủ trong x� hội của mọi c�ng d�n bị hạn chế, cấm đ�an ,những quyền tự do tư tưởng, ng�n luận, b�o ch�, tổ chức, t�n gi�o... ghi tr�n hiến ph�p chỉ l� giả dối v� khi�u kh�ch lẽ phải; việc x�y dựng nh� nước ph�p quyền bị ng�ng trở do đảng d� muốn hay kh�ng vẫn cao hơn luật ph�p; do đảng CS độc quyền l�nh đạo, c�c đảng vi�n quyền cao chức trọng mặc sức thao t�ng, b�nh che nhau, thiếu thế lực ch�nh trị để c�n bằng, ganh đua v� gi�m s�t, n�n c�c quốc nạn tham nhũng, quan li�u kh�ng sao chế ngự được (c�c vụ xử tử h�nh kẻ tham nhũng chỉ như muối bỏ bể, l� những vật tế thần kh�ng xoa dịu nổi l�ng d�n đ� thức tỉnh); khẩu hiệu x�y dựng x� hội c�ng bằng, văn minh d� c� thiện ch� m�i m�i chỉ l� khẩu hiệu su�ng, l�m tr� cười cho thi�n hạ.

+ một khi đ� nhận số tiền đầu tư cực lớn từ b�n ngo�i, đ� được WB v� IMF... viện trợ, cho vay với l�i suất thấp những khỏan tiền lớn, chuẩn bị hoăc đ� gia nhập WTO (Tổ chức thương mại quốc tế), k� những hiệp định thương mại tay đ�i với c�c nước... th� bắt buộc TQ v� VN phải t�n trọng luật ph�p quốc tế, cư xử theo luật văn minh đối với quốc tế cũng như đối với d�n nước m�nh, kh�ng thể theo luật rừng, h� hiếp d�n nước ngo�i hay c�ng d�n nước m�nh, rồi leo lẻo rằng kh�ng ai được can thiệp v�o t�nh h�nh nội bộ, v�o chủ quyền của nước m�nh. Nếu kh�ng, quan hệ quốc tế sẽ lu�n bị trắc trở, căng thẳng, bị động, kh�ng b�nh thường, thậm ch� bị răn đe, cảnh c�o hoặc trừng phạt...; l�c ấy, mọi sự c� thể bị ngừng trệ một c�ch nguy hiểm.

+ trong thời kỳ đầu của đổi mới, tỷ lệ ph�t triển kinh tế c� thể đạt kh� cao, do mức khởi đầu thấp v� dự trữ ph�t triển c�n dồi d�o; với thời gian, tỷ lệ ph�t triển sẽ chững lại; do tham nhũng v� quan li�u kh�ng thể chặn lại, khoảng c�ch gi�u ngh�o mở rộng th�m, trong x� hội người lao động cần c� l�m cho bọn tham quan � lại sống xa hoa; dưới �ch độc đo�n của nh� nước CS mang t�nh chất cảnh s�t, c�c m�u thuẫn d�n tộc, t�n gi�o (c�c d�n tộc thiểu số, c�c t�n gi�o, tr� thức v� tuổi trẻ am hiểu thời cuộc) ng�y c�ng căng thẳng, c� thể đi đến b�ng nổ quyết liệt chống lại bạo quyền th� bạo. Đổi mới sẽ mất đ�, hụt hơi; x� hội l�m v�o khủng hoảng. Ch�nh quyền độc đo�n dễ đi v�o thời kỳ mất ổn định, b�p b�nh, nguy hiểm cho chế độ.

-- Chien Si Truyen Tin (Chien_Si_Truyen_Tin@hn.vnn.vn), May 17, 2004

Answers

Response to ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM VÀ Ở TRUNG QUỐC; SO SÁNH VÀ NHẬN ĐỊNH; SỰ LỰA CHỌN TỐI ƯU CHO VIỆT NAM

+ do chưa quen với kh�i niệm "trong s�ng" (transparency), theo nếp cũ "đẹp đẽ ph� ra, xấu xa đậy lại" nhằm tuy�n truyền, những con số thống k� về th�nh tich đổi mới của 2 nước đều c� vẻ cao hơn sự thật. Tất cả cần được r� so�t kỹ. Những con số sai lệch c� thể c� phản t�c dụng, kh�ng c� thực chất, l�m cho l�nh đạo v� c�ng luận lầm lẫn về đ�nh gi�, chủ trương v� biện ph�p h�nh động.

IV. Những n�t kh�c nhau trong đổi mới của TQ v� VN:

+ Đổi mới của TQ bắt đầu sớm hơn ở VN đến gần một chục năm. TQ bắt đầu từ cuối năm 1978; VN từ giữa năm 1986.

+ TQ c� hệ thống tư tưởng đổi mới do Đặng Tiểu B�nh x�y dựng v� ph�c họa, nhằm chấn chỉnh t�nh h�nh ch�nh trị v� kinh tế bị t�n ph� v� đ�nh đốn do cuộc C�ch mạng văn h�a v� sản g�y n�n,sau khi loại bỏ "lũ 4 t�n" v� t�n dư của ch�ng.

VN đổi mới trong khi gắn b� với Li�n x� bởi Hiệp ước Li�n minh Hữu nghị k� năm 1978 v� sau cuộc chiến tranh bi�n giới với TQ đầu năm 1979; bắt đầu bởi Đại hội đảng lần thứ 6, th�ng 12 năm 1986, giữa cuộc khủng hoảng trầm trọng.

+ Do đ� TQ c� nh� kiến tr�c sư Đổi mới của m�nh: Đặng Tiểu B�nh, với những ph�c họa chiến lược: từ bỏ gi�o điều, trở về kinh tế thị trường, chủ nghĩa thực dụng: m�o đen hay m�o trắng, miễn l� bắt được chuột; khai th�c tiềm năng quốc gia v� từng địa phương, đột ph� v�ng ven biển. Đổi mới ở VN từ 1986 l� ph�c họa theo phương �n Perestroika của Li�n x�, theo nội dung: từ bỏ bệnh duy � ch�, chủ quan, n�ng vội, bu�ng lỏng quản l�; chống cả "tả" v� "hữu khuynh"; sau khi Li�n x� tan vỡ cuối năm 1991, VN lại quay sang suy t�n TQ l�m thầy, với lời n�i trứ danh của tổng b� thư L� Khả Phi�u cuối năm 1997: "những kinh nghiệm đổi mới của TQ c� � nghĩa quyết định đối với sự đổi mới ở VN; TQ th�nh c�ng th� VN cũng th�nh c�ng". C�c nh� b�o v� học giả nước ngo�i thường hỏi: ai l� nh� kiến tr�c sư, nh� tư tưởng của đổi mới ở VN? H� Nội rất l�ng t�ng, thường đ�p: tập thể! (nghĩa l� kh�ng c� ai cả!)

+ Ở TQ, sau Đặng, Giang Trạch D�n được suy t�n l� nh� l� luận tiếp nối của đổi mới, s�ng tạo ra học thuyết "Ba đại biểu", mở rộng kh�i niệm nh�n d�n, động lực c�ch mạng bao gồm c�ng nh�n c�ng lao đ�ng ch�n tay, tr� thức v� nh� quản l� kinh doanh (trước kia thường gọi l� tư sản, đối tượng cần loại bỏ của đảng CS); sau Giang, nay đến lượt Hồ Cẩm Đ�o c�ng �n Gia Bảo cũng trở th�nh nh� tư tưởng hiện tại của đổi mới, đ� đột ph� v�o vấn đề c�ng nhận quyền tư hữu trong x� hội, v� nh� nước bảo đảm nh�n quyền, với việc Quốc hội th�ng 3.2004 đ� sửa Hiến ph�p năm 1982; VN ,tr�i lại, đ� qua 4 đại hội đảng, 18 năm đổi mới, nhưng chưa c� ai trong bộ ch�nh trị được coi l� nh� tư tưởng hay nh� l� luận, hay l� nh� l�nh đạo trụ cột, hoặc ch� �t cũng l� người cầm đầu của đổi mới! C� l�c VN mời �ng L� Quang Diệu sang l�m cố vấn về đổi mới, nhưng �ng ta bỏ dở cuộc sau khi đến VN lần thứ 3, v� thấy r� bộ m�y l�nh đạo, quản l�, h�nh ch�nh v� hệ thống ng�n h�ng, t�i ch�nh, hải quan, kế hoạch, đầu tư cũng như tư ph�p v� t�a �n nặng nề, chồng ch�o đến rối rắm, hỗn lọan, vừa thừa vừa thiếu, kh�ng giống ai, ở VN.

+ gần đ�y TQ ngỏ � chuẩn bị từng bước cho nền d�n chủ đa nguy�n, đa đảng; Nh�n d�n Nhật b�o Bắc Kinh đầu th�ng 3.2004 kể ra t�n 8 đảng v� tổ chức ch�nh trị đ� v� sẽ được hoạt động, đ� l�: Ủy ban C�ch mạng Quốc d�n đảng Trung Hoa; Li�n minh v� d�n chủ Trung Hoa; Li�n minh D�n tộc X�y dựng d�n chủ Trung Hoa; Li�n hiệp Trung Hoa Xiển dương d�n chủ; Đảng C�ng n�ng D�n chủ Trung Hoa; Đảng C�ng �ch Trung Hoa; Hiệp hội mồng 3 th�ng 9; Li�n minh D�n chủ Tự quản Đ�i Loan (cần xem x�t c�c tổ chức n�y c� do đảng CS tổ chức ra hay chịu sự chi phối đến mức độ n�o của đảng CS, v� hiện Đảng D�n chủ Trung Quốc mới th�nh lập phải v�o b� mật v� c�c đảng vi�n bị t�, bị truy l�ng).

+ Về mặt t�m l�, đổi mới ở TQ được tiến h�nh sau một thời gian d�i bị t�n ph� bởi t�c động v� hậu quả cuộc Đại nhảy vọt v� CM văn h�a v� sản do Mao đề xướng trong suốt 2 thập kỷ 60 v� 70. Th�m nữa c�c vị đề xướng đổi mới như Đặng, Giang, Hồ v� �n đều từng bị truất phế, đội mũ lừa, "cải tạo" lao động... rồi mới được phục hồi chức vụ v� đề bạt, cho n�n họ c� � ch� cao về đổi mới, hiểu s�u nhu cầu bức b�ch thay đổi cho đất nước, dễ d�ng th�ng cảm với những tầng lớp ngh�o khổ bị bỏ rơi. Ở VN nh�m l�nh đạo hiện tại l�n đỉnh cao quyền lực c� phần dễ d�i, thuận buồm xu�i gi�; th�m nữa họ vẫn c�n t�m l� say sưa dai dẳng về chiến thắng lịch sử chống Ph�p, chống Mỹ v� cả chống TQ, cho n�n căn bệnh tự m�n, chủ quan đơn giản trong đổi mới c�n kh� nặng, kh� lường được những kh� khăn trở ngại, dễ bị bất ngờ.

V. Lượng định về đổi mới ở TQ

Nh�n tổng qu�t, đổi mới ở TQ c� nhiều thuận lợi hơn ở VN; được tiến h�nh sớm hơn gần một chục năm; c� b�i bản, tư tưởng, l� luận ph�t triển từng bước; c� nh�n vật cầm đầu bẻ l�i cỗ xe đổi mới, đồng thời c� nh�n vật chuẩn bị tiếp nối v� x�c định thế hệ l�nh đạo hiện l� thế hệ thứ tư;

Một ưu thế đổi mới ở TQ l� nh�n kh� xa, d�m sớm đột ph� v�o c�c kh�u gay go, c� � nghĩa chiến lược, như: c�ng nhận tầng lớp kinh doanh l� th�nh phần tham gia c�ch mạng, được lựa chọn để kết nạp v�o đảng CS, thậm ch� được tuyển chọn v�o cơ quan l�nh đạo c�c cấp của đảng v� nh� nước; c�ng nhận quyền sở hữu tư nh�n, được hiến ph�p v� luật ph�p che chở; c�ng nhận nh�n quyền theo tư tưởng "đi với thời đại" (tuy nhi�n cần theo d�i tiếp việc cụ thể h�a th�nh ph�p luật v� quy định để �p dụng v�o cuộc sống, v� dụ như nh�n quyền c� bao h�m quyền hoạt động ch�nh trị theo quan điểm đa nguy�n, đa đảng kh�ng)

TQ c�n nhiều vấn đề chiến lược gay gắt ở trước mặt. Sau thế kỷ đổi mới, tỷ lệ ph�t triển kh� cao v� li�n tục, thu nhập theo đầu người hiện mới chỉ đạt hơn 900$/năm, gấp 3 lần khi xuất ph�t cuối thập kỷ 70, trong khi c�c nước ph�t triển cao đ� đạt mức tr�n 2Ọ000$. Do đ� TQ cần chừng 20 năm giữ đ� ph�t triển trong ổn định - trong nước cũng như tr�n trường quốc tế -, n�n thở qua s�ng, quyết ch� bỏ lại h�nh ảnh một người n�ng d�n khổng lồ bần h�n, lạc hậu, chỉ thạo đ�nh du k�ch, để th�nh một cường quốc hiện đại về mọi mặt.

TQ phải lu�n đề ph�ng một loạt quả bom nổ chậm rất nguy hiểm tr�n con đường đổi mới; đ� l�: - nạn thất nghiệp lan rộng ở cả n�ng th�n v� th�nh thị, ph�nh to với việc giải thể ,thu hẹp, cổ phần h�a h�ng chục ngh�n cơ sở quốc doanh thua lỗ, số thất nghiệp l�n đến 40 triệu m� vẫn c�n tăng; - khoảng c�ch về sản xuất v� mức sống giữa th�nh thị v� n�ng th�n, giữa v�ng ven biển v� nội địa, v�ng đồng bằng với v�ng n�i, v�ng s�u, v�ng xa; - khoảng c�ch gi�u ngh�o mở rộng (từ mức gần như b�nh qu�n 30 năm trước, nay 2O% hộ gi�u c� t�i sản gấp 20 lần hộ ngh�o nhất, chưa kể h�ng loạt triệu ph� đ�la, cả tỷ ph� đ�la!); - nạn tham nhũng, quan li�u, xa hoa, m�c ngoặc, cho đến mafia... ho�nh h�nh bất trị, phung ph� t�i ản quốc gia, mặc d� đ� c� h�ng trăm vụ xử tử h�nh, l�m phẫn uất c�ng luận; - vụ đ�n �p Ph�p lu�n c�ng c� đến 60 tri�u t�n đồ g�y n�n c�ng phẫn dai dẳng trong giới t�n ngưỡng, trong khi những gia đ�nh nạn nh�n vụ Thi�n An M�n vẫn bền bỉ đ�i c�ng l�; - vụ chiếm đ�ng v� đồng h�a theo kiểu H�n h�a cưỡng bức T�y Tạng vẫn l� vấn đề đấu tranh lớn của người d�n T�y Tạng bất khuất trước cường quyền, đươc thế giới Phật gi�o v� d�n chủ ủng hộ; - mạng lưới internet ng�y c�ng bủa rộng, tải đi những th�ng tin cực nhanh, cực phong ph�, bất chấp sự ngăn chặn, cấm đo�n, ph� ph�ch của nh� nước cảnh s�t, được tr� thức v� tuổi trẻ d�ng rộng r�i cho học tập, kinh doanh cũng như đấu tranh cho d�n chủ v� tiến bộ x� hội.

Trong khi đ� quan hệ Bắc Kinh với Hong kong theo nội dung "một nước hai chế độ" l� một th�ch đố gay gắt, một đĩa sơn h�o hải vị c� chứa thuộc độc đối với chế độ độc đ�an, v� qua con đường h�a hợp d�n tộc, con virus "d�n chủ" với tập qu�n tự do ng�n luận, b�o ch�, xuất bản, t�n gi�o, bầu cử đang th�m nhập s�u v�o lục địa chậm tiến về ch�nh trị, tạo n�n nhiều nguy cơ mới cho chế độ. M�i vị tự do c� sức hấp dẫn mạnh hơn bất cứ thứ g�y nghiện n�o; đ� được hưởng tự do d�n chủ rồi, ai cũng mong v� đ�i được hưởng nhiều hơn nữa, kh�ng ai dại g� lại tự nguyện d�ng lại cho đảng cầm quyền! Bắc Kinh xử sự khi cứng khi mềm, Hong kong vẫn cứ l� đứa con hư, kh� dạy!

Đ�i loan l� một th�ch đố lớn hơn. Nguồn đầu tư từ đảo quốc n�y v�o lục địa l�n đến hơn 50 tỷ $, chẳng k�m g� số đầu tư của gần 40 triệu Hoa kiều v� người gốc Hoa trải khắp nơi. H�ng triệu Hoa kiều v� người Đ�i Loan về thăm lục địa hằng năm, kinh doanh, du lịch, viếng qu� cũ, đưa về nếp sống mới, tư duy mới theo hướng văn minh, đa nguy�n, c� luật ph�p nghi�m minh... l� những đợt s�ng ngầm l�m s�i m�n nền m�ng của chế độ độc đảng cực quyền.

-- Chien Si Truyen Tin (Chien_Si_Truyen_Tin@hn.vnn.vn), May 17, 2004.

Response to ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM VÀ Ở TRUNG QUỐC; SO SÁNH VÀ NHẬN ĐỊNH; SỰ LỰA CHỌN TỐI ƯU CHO VIỆT NAM

Trong quan hệ quốc tế, TQ được coi trọng bởi tiềm năng kinh tế h�ng hậu, đặc biệt l� bởi thị trường ti�u thụ h�ng h�a hơn 1 tỷ d�n; bởi sức lao động kh�o l�o lại cực rẻ so với c�c nước; đồng thời do tham vọng b�nh trướng v� mưu đồ trở th�nh cường quốc h�ng đầu, thậm ch� cường quốc h�ng mạnh số 1 của thế giới trong tr�n dưới 20 năm, n�n TQ vừa l� đối t�c cực lớn trong quan hệ kinh tế thương mại thế giới, vừa l� đối thủ, l� địch thủ nguy hiểm cần kiềm chế gắt gao của c�c cường quốc kh�c. Chỉ khi n�o TQ trở th�nh nước thật sự d�n chủ th� l�c ấy TQ mới ph�t triển h�i h�a với tốc độ cao v� trở th�nh nh�n tố h�a b�nh,hợp t�c, hữu nghị trong v�ng tay c�c d�n tộc tr�n to�n cầu. Nh�n chung lại, đổi mới của TQ tuy đạt nhiều kết quả r� rệt, nhưng vẫn chứa đựng những nh�n tố bấp b�nh, kh�ng vững chắc, thậm ch� c�n tiềm ẩn nhiều nguy cơ đổ vỡ, m� 2 nguy cơ lớn nhất l� đi ngược lại những gi� trị m� lo�i người đ� đạt đến l� tự do v� d�n chủ, v� đi ngược lại sự thức tỉnh của nh�n d�n - nhất l� của tuổi trẻ Trung hoa - về nguyện vọng x�y dựng một x� hội c�ng d�n, c� cả b�nh m� (hay cơm gạo) v� hoa hồng ( tự do ), m� đảng CS đ� long trọng hứa hẹn nhưng đ� thất hứa, chỉ đem lại những mất m�t, đau thương, đ�n �p, bất c�ng. Thắng lợi tốt đẹp của dổi mới ở TQ t�y thuộc ở sự thức tỉnh về ch�nh trị của nh�n d�n TQ, nhất l� của tuổI trẻ Trung hoa trong thời đại mới, đồng thời ở bản l�nh l�nh đạo của nh�m l�nh đạo đảng CS TQ c� thật l�ng "đi với thời đại" như họ n�i hay kh�ng, c� thật sự đặt lợi �ch của d�n tộc Trung Hoa l�n cao nhất, l�n tr�n quyền lợi hẹp h�i của phe, đảng hay kh�ng.

VỊ Lượng định về Đổi mới ở VN:

Với tinh thần tr�ch nhiệm, thực sự cầu thị, nh�n thẳng v�o sự thật, c� thể nhận định như sau:

+ nhờ đổi mới, VN vượt qua khủng hoảng nặng nề giữa thập kỷ 80, ph�t triển kinh tế, n�ng cao đời sống c�c tầng lớp nh�n d�n; sản xuất n�ng ngiệp, c�ng nghiệp v� dịch vụ, nhập khẩu v� xuất khẩu đều ph�t triển với tỷ lệ kh� cao; thu h�t nguồn đầu tư v� gi�p đỡ quốc tế kh� lớn; + so với TQ, đổi mới ở VN c� những mặt yếu hơn: thiếu tư tưởng, l� luận l�m cơ sở cho đổi mới; thiếu hẳn nh� l�nh đạo ch�nh, nh� kiến tr�c sư của đổi mới; thiếu chuẩn bị c�c thế hệ kế tiếp, c�c nh�m l�nh đạo kế tiếp; do đ� cứ phải bị động, hết theo kinh nghiệm Li�n x� lại chờ học theo TQ.

+ Ch�ng tham nhũng, chống quan li�u h� hiếp d�n, chống l�nh ph� qu� yếu, �t kết quả, nghị quyết nhiều, h� khẩu hiệu nhiều m� �t h�nh động;

+ hệ thống kiểm s�t, thanh tra, kiểm tra của nh� nước v� đảng đều yếu k�m, kh�ng ngang tầm nhiệm vụ; chế độ tr�ch nhiệm tập thể v� c� nh�n đều rất yếu; chẳng lẽ trong h�ng chục ng�n c�n bộ cấp cao kh�ng tuyển ra được v�i trăm c�n bộ c� c�ng t�m, c� � ch�, một l�ng một dạ diệt giặc tham nhũng như diệt ngoại x�m! Chẳng lẽ trong h�ng mấy trăm c�n bộ thanh tra, kiểm s�t, xử �n kh�ng ph�t hiện, bồi dưỡng được v�i �ng Bao C�ng mới, am tường c�ng l�, y�u nước, thương d�n, l�ng dạ thẳng băng, giao cho c�c vị ấy nhiệm vụ cao qu� v� nặng nề tổ chức việc trừng phạt thật nghi�m, kh�ng ch�t bu�ng lỏng, mọi t�n tham quan � lại, bất kể ở cấp n�o. Ở TQ năm ngo�i đ� xử tử h�nh hơn một vạn t�n trọng tội, m� x� hội vẫn c�n coi l� c�n qu� nương tay! Ở VN, b�o ch� n�u c� tr�n 7 ng�n tội phạm bị kết �n t� vẫn ung dung sống giữa x� hội, m� c�c vị cầm quyền vẫn thản nhi�n!

+ Nh�m l�nh đạo đổi mới ở VN c� vẻ kh�ng � thức ra nguy cơ về khả năng bị nh�n d�n v� một bộ phận trong đảng ch� tr�ch v� l�n �n do họ bất lực v� � lỳ trong chống tham nhũng v� quan li�u, về khả năng đảng bị mất uy t�n trầm trọng v� c� thể mất cả quyền l�nh đạo trước sự khinh bỉ v� bực tức của quần ch�ng, như ở TQ Hồ Cẩm Đ�o từng lớn tiếng cảnh b�o; cần nhận ra nguy cơ ấy mới c� � ch� đổi mới nghi�m chỉnh. C� người VN y�u nước n�o kh�ng cảm thấy hổ thẹn v� x�c phạm khi mỗi đầu năm, VN lại được b�u l�n l� nước đứng đầu hoặc thứ nh� về tham nhũng ở ch�u �.

+ C�c vị l�nh đạo trong nước thường biện bạch: nước n�o chả c� tham nhũng, ti�u cực. Họ che dấu thảm trạng về mọi mặt đều đạt độ b�o động cao nhất; t�n ph�, chia ch�c t�i sản quốc gia c�ng khai ở mọi cấp; cả ng�n gi�o sư, tiến sỹ dỏm; bu�n b�n chức tước l�n đến h�ng tỷ đồng một chức để khi c� chức lại vơ v�t để b� lại... Chưa bao giờ, chưa ở đ�u ch�nh quyền lại bệ rạc đến thế n�y. Kẻ chống bu�n lậu th� tha hồ bu�n lậu! Kẻ bắt thuốc phiện th� th�nh đường d�y ti�u thụ thuốc phiện! Ng�nh c�ng an th� kết nghĩa với mafia! Ng�nh hải quan chuy�n nhập h�ng cấm! Kẻ phạm ph�p nhởn nhỏ, người y�u nước x�t xa l�n tiếng th� v�o t�.

+ Nh�m l�nh đạo VN cũng chưa nhận ra điều rất bất lợi cho họ v� đất nước khi để cho c�c tổ chức nh�n quyền quốc tế, c�c nh�n sỹ d�n chủ c� uy t�n to�n thế giới, c�c nh�n vật được giải Nobel, c�c ch�nh phủ, tổng thống, thượng nghị sỹ , c�c b�o, tạp ch�, đ�i ph�t thanh lớn lu�n b�nh vực c�c chiến sỹ d�n chủ, c�c nh� l�nh đạo c�c t�n gi�o ở trong nước bị họ bạc đ�i, t� đ�y, xử tội một c�ch t�n �c, ch� đạp l�n luật tố tụng h�nh sự do ch�nh họ th�ng qua; họ chưa nhận ra thật r� rằng kh�ng c� g� phi l� hơn khi họ đ� kh�ng bảo vệ được nh�n d�n lại để cho người nước ngo�i bảo vệ quyền tự do của đồng b�o bị ch�nh họ bạc đ�i! Điều n�y ở TQ, Hồ Cẩm Đ�o c� vẻ nhận ra, đề ra quyết định: khi d�n đi khiếu kiện c� nh�n hay tập thể th� cơ quan đảng v� ch�nh quyền phải tiếp đ�n chu đ�o, tiếp nhận nghi�m chỉnh, trả lời minh bạch, c�ng bằng; ở VN cho đến nay d�n đi khiếu kiện do bị bọn cương h�o mới h� hiếp vẫn bị xua đuổi, trừng phạt, trả th�; những thanh ni�n thương d�n, trọng c�ng l� gi�p d�n khiếu kiện vẫn bị c�ng an ch�m v� nổi h�nh hạ rất bất nh�n.

VIỊ Kết luận: một lựa chọn tối ưu về Đổi mới cho VN ta

Đổi mới th�nh hay bại c� t�c động quyết định đến vận mệnh d�n tộc, tương lai đất nước . Sau khi nh�n lại gần 20 năm đổi mới, những ưu, khuyết, nhược điểm, so s�nh đối chiếu với nước l�ng giềng lớn, c� thể nhận ra những thay đổi v� bổ sung cần thiết như sau:

+ n�n c� cuộc sơ kết s�u sắc về Đổi mới ở VN, thu lượm � kiến một số tr� thức ,nh� nghi�n cứu, nh� triết học, kinh tế, sử học, x� hội học, m�t số đảng vi�n về hưu, m�t số thanh ni�n, phụ nữ c� tr�nh độ... s�ng lọc, lựa chọn để l�nh đạo c� cơ sở suy nghĩ, c�n nhắc. N�n lấy � kiến của một số tr� thức Việt kiều c� tr�nh độ v� thiện ch� x�y dựng; Đề cao tinh thần tự ph� b�nh s�u sắc, đ�n nhận những � kiến mới mẻ dể c�n nhắc v� nếu hay th� chấp nhận;

+ n�n c� niềm tự tin tự h�o d�n tộc; từ bỏ th�i độ theo ch�n TQ, chờ đợi để l�m theo họ một c�ch bị động; thậm ch� n�n c� th�i độ tự tin , đổi mới nhanh hơn TQ, đi tắt v� đ�n đầu, vượt nhanh ra ph�a trước; nước ta tuy nhỏ, c� điểm thuận lợi, như người ta b� nhỏ, d�ng mưu mẹo c� thể vật ng� đối thủ to lớn, nặng nề;

+ vấn đề c�ng nhận quyền sở hữu tư nh�n v� t�n trọng nh�n quyền, ta đang chậm hơn TQ, cần suy nghĩ để khỏi chậm qu� l�u, rất bất lợi; v� 2 vấn đề n�y được giải quyết sẽ tạo n�n phấn khởi trong nh�n d�n, th�c đẩy kinh doanh v� sản xuất, tạo niềm tin mới, đồng thời cải thiện đ�ng kể quan hệ với thế giới; điều quan trọng l� sau khi chấp nhận về nguy�n tắc, ghi trong hiến ph�p v� luật, sắc lệnh, việc thực hiện tr�i chảy, s�ng phẳng hơn nước l�ng giềng (như trả tự do cho tất cả t� ch�nh trị, kể cả c�c vị tu h�nh thuộc mọi t�n gi�o).

+ n�n sớm chấp nhận đa nguy�n đa đảng theo luật chơi d�n chủ �p dụng rộng r�i tr�n thế giới, kết th�c sớm hơn TQ cảnh lạc l�ng "một m�nh một chiếu", "một m�nh một chợ"; đảng CS chỉ c� lợi, năng động hơn, c� sức sống hơn do c� ganh đua, với c�ng luận, nh�n d�n, cử tri l�m trọng t�i. Theo luật bầu cử, c�c đảng đều phải tu�n theo luật ph�p, b�nh đẳng, cấm vu khống, d�ng sức �p, d�ng tiền mua chuộc cử tri... Đảng CS vẫn c� khả năng được đa số d�n t�n nhiệm, d� kh�ng đạt 98%, hay 85% như trước th� c� đạt 70%, hay 60% th� vẫn l� qu� v� c� thực chất, qua ganh đua trung thực;

+ Đi c�ng với thực hiện t�n trọng nh�n quyền, đa nguy�n đa đảng, n�n ganh đua với TQ trong sớm thực hiện một x� hội c�ng d�n cởi mở, văn minh tiến bộ, c� đủ c�c tự do tư tưởng, ng�n luận, b�o ch�, xu�t bản, tự do t�n gi�o (trả lại cho gi�o hội c�c cơ sở vật chất bị chiếm dụng, quyền cử c�c chức sắc t�n gi�o, việc mở c�c trường đ�o tạo gi�o chức)

+ Đối với nh�n vật lịch sử Hồ Ch� Minh, n�n c� c�ch nh�n thấu đ�o hơn; từ bỏ kiểu s�ng b�i, gi�o điều cũ; n�n tham khảo c�ch nh�n của l�nh đạo đảng CS TQ gần đ�y đối với �ng Mao. Đ� l� vẫn ghi tư tưởng Mao trong Điều lệ, Cương lĩnh của đảng, trong Hiến Ph�p, vẫn giữ lăng Mao, nhưng kh�ng c�n dẫn ra lu b� những lời dạy của Mao, kh�ng c�n in s�ch b�a đỏ của Mao cho thanh ni�n, vi�n chức học; họ giải th�ch Mao sống trong thời đại đ� qua, thuộc thế hệ thứ nhất, nay đ� sang thế hệ thứ tư v� chuẩn bị thế hệ thứ 5; thế hệ thứ nhất kh�ng c� điều kiện d�ng m�y t�nh c� nh�n, điện thọai di động, thư điện tử email, website, paltalk..., m�y bay si�u �m, kh�ng dự đo�n ra kết th�c của chiến tranh lạnh cũng như tốc độ to�n cầu h�a. Người thế hệ n�o phải tự tin tự t�m ra đường đi nước bước, giải ph�p cho thế hệ m�nh (người đang sống, mang tư tưởng sống mới giải quyết được cuộc sống của thế hệ m�nh), người đ� khuất chỉ c� thể nhiều lắm l� gợi � để tham khảo, chứ kh�ng thể soi đường, chỉ lối cho thế hệ ch�u, chắt... Ở VN, cần ph�t hiện, bồi dưỡng gấp một hay v�i nh� l�nh đạo c� hiểu biết, t�i năng, bản lĩnh, cầm đầu sự nghiệp đổi mới. Một nh� b�o Mỹ nhận x�t rằng: ở VN kh�ng thấy ai trong Bộ ch�nh trị c� thể trả lời phỏng vấn một c�ch sinh động, mới mẻ, chứng tỏ bộ �c đang l�m việc, đang suy nghĩ t�m t�i; chỉ l� những cuộc trả lời v� vị, theo c�ng thức c� sẵn, học thuộc l�ng! Một anh bạn nh� b�o Th�i Lan thổ lộ: thật kh� hiểu, khi cả 3 vị "triumvirat vietnamien" tổng b� thư, chủ tịch nước, thủ tướng, khi cầm tờ b�o Washington Post hay Le Monde đều kh�ng cần hiểu một d�ng t�t n�o, giữa thời mở cửa v� h�a nhập! Thật đ�ng buồn cho nước VN, d�n nổi tiếng l� th�ng minh hiếu học, từng tự khen ra ng� gặp anh h�ng, người t�i giỏi thời n�o cũng kh�ng hiếm!

+ một hướng đổi mới quan trọng nữa l� n�n suy nghĩ thật kỹ để lựa chọn một đường lối đối ngọai mới mẻ, hợp thời đại, tạo th�m điều kiện cho đổi mới trong nước, từ bỏ đường lối đối ngoại cũ đ� lỗi thời. Đ� l� gắn b� ng�y c�ng chặt chẽ, thật l�ng, kh�ng e d�, nghi ngại với thế giới d�n chủ hi�n tại, với Hoa kỳ, Li�n minh ch�u �u, �c, Nhật Bản... Kh�ng phải ta vụ lợi, "thấy kẻ gi�u sang vơ qu�ng l�m họ"; cũng kh�ng phải ta hạ m�nh thần phục những nước vốn l� th� địch; cũng kh�ng phải l� nước cờ nguy hiểm, quay lại chống người bạn lớn l�ng giềng, với hậu quả kh� lường. Ta kh�ng chống TQ, chỉ mong sống với t�nh bạn l�ng giềng. C�c nước d�n chủ lớn nhất đều tỏ mong muốn kết bạn th�n với VN chỉ v� vị tr� chiến lược hệ trọng của ta, mong muốn d�n ta tận hưởng một chế độ d�n chủ tiến bộ (kh�ng theo khu�n mẫu c� sẵn n�o, m� do d�n ta s�ng tạo lấy, miễn l� c� những gi� trị phổ cập của thời đại l�: tự do tư tưởng, ng�n luận, b�o ch�, t�n gi�o, tổ chức v� bầu cử, thật ra đều đ� ghi tr�n hiến ph�p nước ta nhưng chưa được thi h�nh); c�c nước d�n chủ lớn rất qu� trọng những đức t�nh đặc sắc của nh�n d�n ta: th�ng minh, kh�o l�o, cần c�, cởi mở; hơn một chục chuyến thăm Hoa Kỳ, thăm 12 trường đại học, viện nghi�n cứu, t�m hiểu hoạt động của Quốc hội Mỹ, trao đổi với rất nhiều nh� b�o, gi�o sư, thượng nghị sỹ... t�i cho rằng Hoa Kỳ tuy kh�ng phải l� mẫu mực ho�n thiện nhất của nền d�n chủ, nhưng vẫn l� một nước d�n chủ ti�u biểu, với rất nhiều n�t ưu việt; chỉ ri�ng việc tổng thống Nixon ở đỉnh cao quyền lực mất băng chức v� tổ chức nghe l�n, vi phạm một điều luật, hay tổng thống Clinton phải ra ủy ban đặc biệt suốt mấy tuần lễ để khai tỷ mỷ về một h�nh vi li�n quan đến đạo đức c� nh�n thuộc đời tư... cũng đủ cho thấy nền d�n chủ vận h�nh tốt ra sao. TQ chỉ mong được Hoa Kỳ tỏ l�ng ưu �i kết bạn th�n m� kh�ng được, sao VN đang được c�c nước d�n chủ tỏ t�nh kết nghĩa m� lại e ngại, quay đi!

+ cần hiểu r� một điều l� c�c vị trong bộ ch�nh trị, trung ương đảng, ch�nh phủ, chủ tịch tỉnh... hiện đều cho con ch�u sang Mỹ học, thật l�ng tin ở nền gi�o dục Mỹ, ở chế độ ch�nh trị x� hội Mỹ, sao họ lại cản trở việc kết th�n của d�n ta, thanh ni�n ta với nước Mỹ? Họ �ch kỷ chăng? Nếu họ đứng ra đề xướng, lobby việc kết th�n ấy th� qu� h�a bao nhi�u! Ở Mỹ đang kh�ng thiếu những ch�nh kh�ch, gi�o sư, nh� b�o, nh� hoạt động x� hội, cựu chiến binh, nam nữ thanh ni�n vận động, lobby cho việc kết th�n Mỹ - Việt. Họ dẫn chứng Nhật Bản v� Mỹ từng l� tử th� của nhau, Ph�p v� Đức từng coi nhau l� th� truyền kiếp, nay cố kết th�nh bạn ch� thiết. C�c bạn Mỹ ở Viện American Enterprise Institute, một "think tank", cơ quan nghi�n cứu ch�nh s�ch h�ng đầu Hoa Kỳ ước t�nh khi kết th�n ch� thiết, Hoa Kỳ c� thể đầu tư cực lớn, từ ch�nh phủ, c�c c�ng ty lớn nhỏ, WB, IMF, c�c hội đo�n của cả 50 bang v� li�n bang... dư sức đưa v�o 50 đ�n 60 tỷ trong chỉ 5 năm, chưa kể EU, Nhật, �c cũng sẽ đầu tư gấp bội hiện nay; l�c ấy VN mới c� thể x�y dựng lại to�n bộ hạ tầng cơ sở, v� thu hẹp rất nhanh khoảng c�ch với c�c nước l�ng giềng, l� 2 vấn đề bế tắc hiện nay.

+ Đổi mới thật sự đất nước với 2 mũi đột ph�: d�n chủ h�a trong nước v� h�a nhập với thế giới d�n chủ rộng lớn l� 2 bước quả đo�n tiến l�n ph�a trước sẽ đưa đổi mới nước ta l�n một tầm cao văn h�a ch�nh trị mới, l�m cho VN vượt l�n trước trong cuộc ganh đua h�a b�nh với TQ. Do đ� VN c� tư thế vững v�ng, được nước l�ng giềng lớn nể trọng hơn; họ kh�ng thể ăn hiếp ta về c�c vấn đề bi�n giới, hải đảo như cũ; thế quốc tế của VN được t�n cao đ�ng kể. T�nh hữu nghị với c�c nước Đ�ng Nam � vốn hầu hết l� đồng minh của Hoa Kỳ cũng được chặt chẽ hơn. Đ�y l� một nước cờ chiến lược đặc sắc mang lại lợi �ch v� kể, hạnh ph�c bền l�u cho d�n ta.

+ D�n chủ h�a v� h�a nhập như vậy sẽ tự nhi�n dẫn đến gắn b� người Việt trong v� ngo�i nước, tạo n�n h�a thuận d�n tộc (t�i thấy kh�i niệm n�y hay hơn, đẹp hơn l� h�a giải h�a hợp d�n tộc), anh chị em ruột thịt nhận ra nhau.

+ Để nước cờ n�y đươc chấp nhận, n�n c� một cuộc vận động s�u rộng, lấy c�c bạn trẻ VN, nam v� nữ trong v� ngo�i nước l�m n�ng cốt, lấy internet l�m một phương tiện th�ng tin vận động. Việc n�y l� kh�, rất kh�, nhưng sự nghiệp đấu tranh to lớn n�o kh�ng cần đến � ch� dấn th�n, l�ng quả cảm v� tr� th�ng minh của những người con y�u qu� tinh hoa của Tổ quốc?. Cuộc vận động cho đổi mớI cần v� c� thể tạo th�nh một đồng thuận s�u rộng, gắn b� người trong v� ngo�i nước, người thuộc c�c thế hệ, tuổi t�c kh�c nhau, kể cả những người c�n lương thiện, trong sạch trong đảng CS v� trong bộ m�y ch�nh quyền c�c cấp, anh chị em cựu chiến binh, c�c vị cao ni�n đ� nghỉ hưu, giới kinh doanh ngay thật cần c�ng l�.

Mỗi người Việt xin h�y tham gia v�o việc nước, chớ ỷ lại v�o ai kh�c, h�y suy nghĩ t�m t�i bằng đầu �c tỉnh t�o minh mẫn của ch�nh m�nh, chung sức t�m ra giải ph�p tối ưu đổi mới đất nước v� tận lực vận động cho giải ph�p ấy.

Nước VN d�n chủ v� h�a nhập với thế giới d�n chủ, ph�t triển h�i h�a với tốc độ cao , anh chị em khắp nơi h�a thuận y�u thương nhau l� niềm hạnh ph�c v� tận m� kh�ng v�ng bạc ch�u b�u n�o tr�n thế gian c� thể mua được .

Xin gửi c�c bạn v� c�c vị niềm qu� y�u v� niềm tin s�u đậm nhất. Cũng xin gửi c�c bạn quốc tế ủng hộ VN d�n chủ h�a v� h�a nhập l�ng qu� mến v� biết ơn ch�n th�nh.

B�i T�n

Paris th�ng 4-2004

-- Chien Si Truyen Tin (Chien_Si_Truyen_Tin@hn.vnn.vn), May 17, 2004.