Bắc Bộ Phủ toàn những tên Đầu Gấu, Sống vô tâm quanh bữa tiệc đầu lâu,
Ta cúi đầu - Cộng cỡi cổ, Ta đứng dậy - Cộng sụp đỗ
-------------------------------------------------------------------------------------------
Văn hoá Đông-Tây trên quê hương VIỆT NAM
Trich tu www.suthat.net - Michael Vo 22 - 4 - 2004
Mọi quốc gia, mỗi dân tộc điều có một nền văn hoá đặc thù biểu hiện đời sống, tinh thần và truyền thống dân tộc.
Nh́n lịch sử trước và sau công nguyên, từ khi con người h́nh thành từ các bộ lạc xa xưa và phát triển dần thành dân ´tộc quốc gia, đời sống văn hoá đă là một chất liệu không thể thiếu thốn trong cuộc sống hằng ngày của mọi công dân, quốc gia trên thế giới.
Trên phương diện nước ta là một nước nhỏ bé, nhưng chịu quá nhiều sự ảnh hưởng của các nền văn hoá á đông và trong các thế kỷ gần đây sự du nhập văn hoá tây phương từ những thế kỷ thứ 16-19 đă làm thay đổi rất nhiều sự suy nghĩ, nhân sinh quan cũng như ảnh hưởng sâu sắc đến đường lối chính trị và con đường phát triển dân tộc.
Với một tiểu quốc nằm cạnh đất nước Trung hoa vĩ đại, sự ảnh hưởng không ít th́ nhiều đối với văn hoá trung Hoa và không những thế gần 1000 năm đô hộ, đời sống tinh thần, văn hoá người việt đă chịu rất nhiều ảnh hưởng đến lịch sử cũng như văn hoá Trung Hoa đến dân tộc ta là điều tất nhiên.
Từ những thuyết giáo đạo đức Khổng-Lảo-Tử, lấy nhân nghĩa làm gốc, lấy trung hiếu làm nền tảng để giữ trật tự gia đ́nh, ổn định XH, tận trung báo quốc.
Tề gia, trị quốc, b́nh thiên hạ.
Những câu nho giáo như trên chắc có lẽ điều đă nằm sâu trong huyết quản không những chỉ ở người Trung Hoa mà c̣n ở VN chúng ta. Trung Hoa là một nước rộng lớn và có nhiều dân tộc, sắc dân sống trên một đất nước vĩ đại. Lịch sử Trung Hoa đă cho chúng ta nh́n thấy những trận nam chinh, dẹp bắc, thống nhất đất nước, chống ngoại xâm, bảo vệ dân tộc và xây dựng hoà b́nh rất nhiều trong kinh sách, văn hoá, hay gần đây qua các phim ảnh hiện đại. Những tác phẩm bất hủ mà có lẽ trong người VIỆT NAM chúng ta ai cũng điều có một đôi lần đọc qua hay nghe ông bà, cha, anh kể lại như Tam quốc chí, Đông chu liệt quốc, hay các tiểu thuyết kiếm hiệp đă từng làm say mê các độc giả khắp nơi trong cộng đồng á châu.
Những nhân vật lịch sử Trung Hoa từ thời lập quốc như vua Nghiêu-Thuấn, cho đến Tần Thuỷ Hoàng hay Tào Tháo, hoặc các anh hùng Lương Sơn Bạc đă là những vết tích sử không phai mờ trong ḷng người dân Trung hoa, hay các anh hùng cá nhân trong các vở kiếp hiệp kỳ t́nh với nhiều tài năng và phép thần thông hay có vơ công thượng thặng một ḿnh có thể đánh bại quần hùng và đi vào huyền thoại dân gian.
Tất cả những nhân vật ấy cho dù có thật đi chăng nửa, nhưng người Việt chúng ta có bao giờ hỏi nhau đó là người VN ??
Chủ nghĩa anh hùng cá nhân trong các tác phẩm của người trung Hoa đề cao tinh thần sĩ khí, nho giáo trong thời loạn phong kiến, đến ngày hôm nay đă dần dần phai nhạt và không c̣n hợp thời ở trung Hoa, nhưng ở quê hương VIỆT NAM th́ vẫn luôn được truyền đạt và xem đó như là văn hoá của nước nhà và được truyền từ đời này sang đời khác.
Trong thời buổi tân tiến hiện nay, kỹ nghệ phim ảnh, sách báo đă đóng một vai tṛ không nhỏ trong việc giáo dục dân chúng và kiến thức, th́ người Việt chúng ta lại thích say mê với một loại phim tâm lư XH mới hơn từ Hồng kông.
Phim chuyên về đề tài Xh đen, tâm lư phục hận và trả thù của các nhân vật anh hùng cá nhân trong giới XH đen, t́nh cảm mang nhiều bi kịch và đă làm cho giới trẻ VIỆT NAM chúng ta bị ảnh hưởng nặng nề v́ cá tính của một vài nhân vật trong truyện hoặc phim ảnh, và thậm chí có khi có người mơ tưởng rằng ước ǵ ḿnh có "vơ công đầy ḿnh" để có thể làm bá chủ thiên hạ.
Đó không phải những chuyện nực cười trong những giờ phút rỗi rảnh, mà chúng ta nên nh́n lại lịch sử VIỆT NAM và thời đại hiện nay. Một đất nước và con người mang đầy bi hận, phục hận, trả thù hay những anh hùng cá nhân muốn làm nên những việc đại sự bằng những thủ đoạn bạo tàn, thâm hiểm như nhân vật Hồ chí Minh và điều đó đời sống tâm linh người dân Việt chúng ta càng bị lôi cuốn vào những nhân vật trong sách sử, hay trong phim ảnh mà tôi vừa nêu trên.
Chuyện đó có lẽ đă từ lâu các thế hệ đi trước đă nh́n thấy và tránh né cho con cháu ḿnh tiếp thu, nhận thức các h́nh ảnh, sự tích chỉ kích thích ḷng oán thù sâu đậm, chủ nghĩa anh hùng cá nhân, và ôm trong ḷng một mối căm tức và mong ngày rửa hờn.
Dưới triều đại phong kiến cổ xưa, dân tộc Việt chúng ta lại một lần nửa bị phân hoá tư tưởng khi những tàu buôn và các nhà truyền giáo từ phương tây đến nước ta, và sau đó là hơn một trăm năm chấp nhận là thuộc địa cho ngoại bang. Hai luồng tư tưởng Đông-Tây cũng bắt đầu h́nh thành từ đó, để phát triển nước nhà và đấu tranh cho độc lập tự do dân tộc.
Nền văn hoá Tây phương là một nền văn hoá có nhiều tập hợp của nhiều quốc gia trong lịch sử Au châu. Các triều đại văn minh trước và sau công nguyên như triều đại của Ai-cập( Arabic), La-mă( La-tin), Thiên chúa giáo (Roma), và nhiều dân tộc hùng mạnh của châu âu như Pháp, Đức, Anh, Tây ban Nha, đă làm nên nhiều phát minh khoa học và thành tựu trong mọi lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật, chính trị và văn hoá ... . những nền tảng văn minh của phương tây cho đến ngày nay vẫn luôn là là sự thành công vĩnh cửu, ngày càng tiến xa hơn trong lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, và điều đó đă góp một phần không nhỏ trong việc nâng cao đời sống người dân và phát triển dân trí ngày một cao hơn.
Người Âu tây tài giỏi, thông minh, và có nhiều phát minh, điều đó trên thế giới này ai cũng thấy điều đó. Trong những thế kỷ trước khi phong trào đi t́m tân lục địa dấy lên ở Au châu đă làm nên những cuộc đi chiếm đoạt các quốc gia chậm tiến, lạc hậu làm thuộc địa đă làm nên nhiều cuộc chiến tranh kéo dài măi cho đến tận hôm nay. Nước Việt chúng ta cũng không may mắn nằm trong hoàn cảnh đó, và phải chịu hơn trăm năm dưới quyền kiểm soát và điều hành của người Pháp. Một cơ chế chính trị mới, một đường lối lập hiến dân chủ đang tập tành xây dựng trên quê hương VN, nhưng đă bị một số thành phần theo chủ nghĩa thực dụng lạm dụng quyền lực để hưởng thụ và kéo phong trào đ̣i độc lập cũng như các nhóm bảo thủ theo trường phái phong kiến á đông.
Văn hoá và con người Việt ta một lần nữa bị chao đảo, giằng xé bởi hai thế lực không chỉ ở ngoài nước là Trung Hoa và phương Tây mà chính là người Việt chúng ta. Văn hoá VIỆT NAM ta cũng đẹp và hào hùng như bao nền văn hoá phát triển dân tộc khác trên thế giới. Những phong tục tập quán của người Việt cho chúng ta thấy được những sự cố gắng của cha ông không muốn bị đồng hoá hoàn toàn theo văn hoá của Trung Hoa, nên đă làm nên những chiến công lịch sử hiển hách trong các thời đại Trần, Lê, Đinh, Nguyễn, V..V... . nhưng một lúc nào đó khi nh́n lại lịch sử dân tộc, chúng ta không phải không xót xa khi nh́n thấy các triều đại phong kiến điều giẫm vào những lỗi lầm của nhau. Sau khi đă lấy lại được nền nền độc lập dân tộc, sự canh tân đất nước, phát triển dân trí, giáo dục người dân đă không được các nhà vua thời ấy lo lắng chu đáo mà chỉ chú trọng đến đời sống ở triều đ́nh, và điều đó lại là những mầm móng làm nên những cuộc khởi nghĩa dân tộc để mong thoát khỏi số phận lầm than do chính triều đại phong kiến đă dần dần bị thoái hoá và đi đến đồi bại, hư hỏng.
Nơi đây tôi không muốn nhắc đến những đời vua sa đoạ của chúng ta mà chỉ muốn đề cập đến vấn đề văn hoá và đời sống con người Việt. Văn hoá và phong tục VIỆT NAM chịu nhiều ảnh hưởng từ phía Trung hoa mà chính người Việt chúng ta cũng không biết tự bao giờ chính chúng ta đă tự đồng hoá chính người Việt ḿnh. Những sự cải cách từ hán Việt sang chữ nôm và trở thành quốc ngữ như hiện nay th́ ít ai để ư đến, sự tích An Tiêm, hay các tích vui nhộn của cụ Trạng Quỳnh dùng mẹo và lời lẽ để công kích các nhà Vua tham sanh phú quư, hay các làn điệu thơ ca, âm nhạc, truyền thống dân tộc đang bị dần dần mai một và có chiều hướng mất tích trong một ngày không xa. Người việt chúng ta khi nh́n lại th́ ngoài việc đấu tranh chống ngoại xâm, giữ vững bờ cơi, chúng ta chưa có một thành tựu khoa học, kỹ thuật lớn lao nào được thế giới công nhận và áp dụng cho công việc phát triển chung nhân loại để đi đến một cộng đồng hoà b́nh và hội nhập tốt hơn với các quốc gia khác. Trong việc mở mang bờ cơi từ xa xưa, với nhiều ảnh hưởng văn hoá, tâm lư từ nền văn hoá Trung Hoa, người Việt chúng ta đă phạm quá nhiều sai lầm trong việc huỷ diệt các nền văn minh lân cận trong quốc gia như Cham-pa, Miên, và nhiều sắc dân tộc thiểu số khác sống chung trên dăy đất Việt chúng ta.
Nếu có thể làm một cuộc so sánh giữa hai nền văn hoá Đông- Tây đă và đang có mặt tại Việt nam, chúng ta những người có quan tâm đến sự sống c̣n dân tộc Việt nên bỏ mọt ít thời gian để t́m hiểu các nguồn văn minh trên thế giới và t́m ra con đường thích hợp nhất cho dân Việt để tránh t́nh trạng rơi vào chỗ hụt hẫng và bí lối như hiện nay. Và điều đó số phận dân tộc Việt vẫn cứ ch́m đắm triền miên trong nghèo đói, lạc hậu và hận thù dai dẳng không dứt từ ngày vua Hùng lập quốc cho đến nay. Không chỉ đối với dân Việt và các sắc dân khác trong nước, mà c̣n đối với các nước láng giềng anh em cũng như trong cuộc chiến tranh cận đại chống Pháp- Nhật- Mỹ.
Hiện nay, sau khi chế độ CS sắt máu đă toàn thắng bằng bạo lực trên đất nước Việt, người Việt chúng ta không biết nói là may hay rủi được lưu vong và định cư trên khắp các quốc gia tiến bộ trên thế giới, con cháu chúng ta được học hành và đào tạo thành những nhân viên , chuyên viên ưu tú có kiến thức ngang tầm với người bản xứ và dân tộc Việt cũng không khỏi tự hào về điều đó. Nhưng thành phần ưu tú đó, chỉ là một phần quá nhỏ trong cộng đồng người Việt cũng như trong nước t́nh trạng lạc hậu, chậm tiến và tệ nạn Xh ngày một cao và những nhà lănh đạo nhà nước cũng như nhiều tri thức ,văn sĩ yêu nước không t́m ra nguyên do từ đâu ??
Chế độ phong kiến cũng như lư tưởng CS đă là những nguyên do sâu xa đưa dân tộc chúng ta đưa dân tộc Việt đến bờ vực thẳm của băng hoại, nghèo đói, rách nát và tệ nạn XH. Một cuộc cách mạng cho quê hương, một cái nh́n mới trong thế kỷ ngày nay để t́m về văn hoá cội nguồn cho dân tộc Việt cần nhiều bàn tay, nhiều trí lực cũng như một cuộc cách mạng văn hoá thật sự mong được mọi người, mọi giới, mọi lứa tuổi, thành phần trong XH cùng nhau xoá bỏ những cái văn hoá cũ rích, lỗi thời và không c̣n thích hợp với t́nh h́nh hiện nay cho quê hương.
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.
Cuộc chiến tranh phân gianh đất nước và ư thức hệ đă làm thay đổi rất nhiều đời sống và phong tục tập quán nước ta. Người việt chúng ta yêu chuộng hiền lành, hoà b́nh nhưng c̣n lẩn quẩn trong ṿng văn hoá phong kiến lạc hậu cổ xưa và điều đó, khi chủ nghĩa anh hùng cá nhân đă làm mất t́nh đoàn kết dân tộc, gây nên hận thù sâu sắc trong nội bộ tộc Việt. Kết quả là sự hận thù, xung đột không những giữa hai luồng tư tưởng Đông-tây, hay lư tưởng tư bản-CS, sự mất hoà khí hai miền nam bắc sẽ c̣n kéo dài măi măi cho đến khi nào người Việt trong nước hiểu rơ hơn sự dân chủ, b́nh đẳng, và tôn trọng lẩn nhau. Cũng như tôn trọng các nguồn văn hoá khác và t́m cái hay, cái đẹp về cho ḿnh để làm giàu thêm vốn sống cho dân tộc.
Hy vọng bài viết này được các bậc lăo thành, cha anh và giới trẻ chúng ta cùng nhau bàn luận, gạn lọc và t́m lại bản ngă văn hóa cho dân tộc.
Kính lăo đắc thọ. Đó là điều mà trong đời tôi không bao giờ quên.
Nhưng “ở hiền mà không gặp lành” hay nói như "chú Ngạn" “ở hèn mới gặp lành” th́ may ra có thể t́m được chỗ an thân, nhưng dân tộc Việt chúng ta vẫn măi măi ngàn năm ch́m trong nền văn hoá lạc hậu ngu dốt, hận thù.
Tôi xin nhường lời lư giải này đến các chuyên gia, đến các nhà nghiên cứu sử học Việt và cũng như một lời chúc vui đến các bạn bè cùng nhau tranh đấu cho mọt nước Việt tương lai tươi đẹp hơn.
Germany, ngày 22.4.04
Kính
Michael Vo
-- Khao Khat Cho VN Duoc TU DO (Khao_Khat_Cho_VN_Duoc_TU_DO@hn.vnn.vn), May 30, 2004
