Danh từ Cộng Ḥa bắt nguồn từ đâu? Mạc Sum K26

--------------------------------------------------------------------------------

Chính thể không do một vị quân chủ cầu đầu gọi là chính phủ Cộng Ḥa. Thê” chế Cộng Ḥa (Republic) ngày này có nguồn gốc xa xưa từ Hy Lạp. Tuy nhiên danh từ “Cộng Ḥa” ḿnh dùng ngày nay lại bắt nguồn từ Trung Quốc! Năm 840 BC, Thiên Tử thứ 10 của nhà Chu là Lệ Vương, bạo tàn làm cua được 38 năm v́ Thiên Tử tước đoạt những quyền lợi kinh tế của giới quư tộc, cộng thêm sự thống trị bạo tàn lâu năm, triều thần nổi loạn. Chu Lịch Vương bỏ chạy đi lưu vọng. Con của Lịch Vương là Tịnh sắp bị quần thần đêm ra giết hại, nhờ hai vị đại thần có uy tín là Chu Công và Chiêu Công ngăn cản. Chu Công và Chiêu Công cùng nhau quyết định việc nước, cho nên gọi là Cộng Ḥa. Cộng Ḥa có nghĩa là cùng chung sinh sống trong sự ḥa hoản.

Chu Công và Chiêu Công cai trị Nhà chu trong 14 năm, khi Lịch Vương chết th́ trao quyền lại cho Tịnh. Tịnh thành Chu Tuyên Vương. Chu Tuyên Vương là cha của Vua Trụ. Vua Trụ là người mê Bao Tự, đốt phong hỏa để các chư hầu vội vả đến tiếp cứu, rồi chỉ thấy Vua Trụ và Bao Tự ngồi trên thành đàn ca, uống rượu và cười ha hả! Sau đó cha của Hoàng Hậu bị truất phế cùng quân Khuyển Nhung vào giết Vua Trụ, bắt cóc Bao Tự và đốt thành. Nhà Chu phải dời Thủ Đô về phía Đông. Chuyện Tàu xẩy ra sau đó được ghi trong truyện Đông Chu Liệt Quốc!

Trong 14 năm từ 840 BC đến 827 BC là thời kỳ Trung Quốc có chính thể Cộng Ḥa đầu tiên. Danh từ Cộng Ḥa bắt nguồn từ đó. Trong giai đoạn cầm quyền này, Chu Công và Chiêu Công để chứng tỏ họ không làm bậy, mướn người ghi lại tất cả lời nói, việc làm khi hai người lâm triều. Nó mở đầu cho cái lệ lời Thiên Tử nói đều được Thái Sử ghi chép cẩn thận. Nhờ vậy mà ngày nay Trung Quốc có một kho tàn lịch sử độc nhất vô nhị của nhân loại. Lịch sử được ghi chép cẩn thận hơn 2,800 năm trong đó chỉ có khoản thời gian 40, 50 năm là không có dữ kiện (sách, văn hiến) để kiểm chứng.

Danh Từ Cộng Ḥa Sau đây là đoạn văn trích từ Thế Gia số 9, Tấn Thế Gia, Quyển 39 của bộ Sử Kư của Tư Mă Thiên viết vào thế Kỷ 2 BC. “Tịnh Hầu thập thất niên, Chu Lệ Vương mê hoạt bạo ngược, quốc nhân tác loạn, Lệ Vương xuất bôn ư Tri, đại thần hành chánh, cố viết Cộng Ḥa.” Dịch nghĩa : Năm Tịnh Hầu thứ 17, Chu Lệ Vương mê hoạt bạo ngược, người trong nước nổi loạn, Lệ Vương trốn qua đất Tri, đại thần điều hành việc nước, nên gọi là Cộng Ḥa. Từ câu trích trong bộ Sử Kư của Tư Mă Thiên chứng tỏ danh từ “Cộng Ḥa” đă có ít nhất từ thế kỷ thứ 2 BC. Dĩ nhiên danh từ Cộng Ḥa không do Tư Mă Thiên phát minh ra, và cũng không do Khổng Tử v́ bộ sử Xuân Thu do Khổng Tử soạn chỉ bao gồm giai đoạn 722 BC đến 481 BC!!!! Danh từ Cộng Ḥa nguyên thủy là để dùng chỉ giai đoạn Chu Công và Triệu Công (không phải họ Triệu mà là Triệu như trong danh từ Triệu Tập) cùng nhau điều hành việc nước từ năm 840 BC (hay 841 BC) đến 827 BC. Khi dịch thể chế “Republic” của Tây Phương người Tàu dùng danh từ Cộng Ḥa v́ trong ngữ vựng Trung Hoa không có ǵ tương đương, và chữ gần nhất là Cộng Ḥa! Chế độ “Cộng Ḥa” sau khi Tôn Dật Tiên lật đổ nhà Thanh không gọi là “Công Ḥa” mà gọi là Dân Quốc. Trung Hoa Dân Quốc chứ không phải Trung Hoa Cộng Ḥa! Điều này chứng tỏ các nhà cách mạng Quốc Dân Đảng khi lấy quốc hiệu họ hiểu rất rỏ rằng danh từ Cộng Ḥa dịch cho Republic không được ổn lắm! Khi Trung Cộng thắng ở Đại Lục, cái tên Trung Hoa Nhân Dân Cộng Ḥa Quốc do một người học giả không phải là đảng viên đảng Cộng Sản đề nghị v́ cái tên Trung Hoa Dân Quốc (tên thích hợp nhất đă bị lấy trước!!!), Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai...toàn bộ cán bộ cao cấp lo lăn xăn tiếp thu chính phủ Trung Quốc! CSTQ không ngờ thắng nhanh như vậy, trước đó Trung Cộng không bao giờ bàn đến quốc hiệụ Quốc hiệu do Mao và những cán bộ cao cấp nghĩ đến trước, khi họ sắp ra tuyên bố thành lập chính phủ mới thấy không ổn (có lẽ những tay CSTQ cứ nghĩ sẽ lập Liên Bang Soviet Trung Hoa hay ǵ đó), mới có vụ bàn thảo và một giáo sư đại học nghĩ ra cái tên Trung Hoa Nhân Dân Cộng Ḥa Quốc! Và GS đó không phải là GS Sử !!!!! Từ câu chuyện lịch sử trên chúng ta thấy cái danh từ Cộng Ḥa không có ǵ sát nghĩa với thể chế Republic của Tây Phương, không được những nhà cách mạng lật đổ chế độ quân chủ, lập chế độ “republic” dùng. Rồi CSTQ ấm a ấm ớ dùng nó làm quốc hiệu!!!! Ngày nay danh từ Cộng Ḥa là danh từ để chỉ thể chế Republic, nhưng nguyên thủy nó chỉ để chỉ thể chế không có quân chủ cầm đầu, và do hai người điều hành quốc sự trong không khí ḥa hoản.... Cộng Ḥa!!! Chu Công và Triệu Công sau này bất đồng ư kiến với nhau, một người bảo rằng khi Chu Tuyên Vương cầm quyền ḿnh nên rút vào bóng tối (hay về hưu), một người thấy không có ǵ không tốt trong việc tiếp tục phục vụ nhà Chu!!!! Hai đầu năo Cộng Ḥa “đầu tiên” của Trung Hoa kết cục “Bất Ḥa”!!!! Đó là cái thú nghiên cứu lịch sử! Chế độ nô lệ không ăn nhậu ǵ đến thể chế quốc gia! Nước Mỹ là nước “Cộng Ḥa” từ khi lập quốc, Tổng Thống Mỹ thứ 16 là Abraham Lincoln mới đá động tới việc giải phóng nô lệ, và Nội Chiến bùng nổ!!! Tất cả nô lệ Mỹ được thật sự có tự do rất lâu sau nội chiến Mỹ! Một nước Cộng Ḥa không có nghĩa là nó phải dân chủ tự do! Nó càng không có nghĩa là không được có nô lệ! Cộng Ḥa, hay Republic chỉ có nghĩa là quyền hành không tập trung vào một người mà thôi! Liên Bang Soviet là liên bang 13 nước Cộng Ḥa, dân trong các nước đó có hưởng sự bảo đảm về quyền tự do hay không? Mạc Sum K26 California, USA Theo tôi, danh từ “Cộng hoà” được người đương thời... gọi; rồi sử gia dựa theo mà đặt tên cho một giai đoạn, ở đó Chu Công (*) và Triệu Công chung nhau, cùng thoả thuận (”CỘNG HOÀ”???) nhiếp chính thay Lễ Vương bạo ngược bị dân chúng nổi loạn đánh đuổi trong thời khoản 14 năm đó mà thôi. Sử sách dùng nhóm chử “Chu Triệu Cộng Hoà” thay v́ tên (vua) để đánh dấu thời khoản 2 khanh-tướng nhiếp chính; cũng giống như thời khoản liên hệ cuả các vua tiền nhiệm Vũ Vương, Thành Vương hay các vua kế nhiệm, Tuyên Vương, U Vương,.... trị v́. Theo tôi, sử khó co thể chính xác rằng “cộng hoà” là thể chế được...”Chu Triệu cộng hoà” áp dụng trong 14 năm triều đại 2 ông khi mà chế độ nô lệ vẫn tồn tại tuy không phát triển cực độ; và kế tiếp là chế độ phong kiến sắp thành h́nh.

-- Viet_Tien (Viet_Tien@williamson.org), August 20, 2004