Nỗi Trăn Trở Của Ông Phan Văn Khải

(LÊN MẠNG Thứ năm 2, Tháng Chín 2004)



Trong cuộc họp Hội đồng chính phủ hôm cuối tháng 8 vừa qua, ông Phan Văn Khải đă tỏ ra khá nóng nảy. Theo báo chí loan tải th́ trong cuộc họp, ông Khải đă nhiều lần 'cự nự' cấp thừa hành về một số công việc không chạy, nhất là những chỉ tiêu đưa ra chỉ có giá trị ở trên giấy. Riêng về vụ cải cách hành chánh, một nỗ lực mà ông Khải đă theo đuổi trong ṿng 10 năm qua, tiếp tục từ thời của ông Vơ Văn Kiệt làm Thủ tướng, nhưng đă không mấy có kết quả. Theo báo Nhân Dân, ông Khải đă tỏ ra không hài ḷng khi thảo luận về khâu cải cách hành chánh. Ông đă nói rằng: 'Cái đau đầu của chúng ta là bộ máy thiếu lành mạnh, tiêu cực, tham nhũng. Vậy phải t́m ra giải pháp nào để ngăn chặn trong năm 2005, bởi đây thực sự là một nguy cơ đối với đất nước. Chúng ta phải có giải pháp giám sát như thế nào để cán bộ đảng viên hết ḷng lo cho dân. Bài học của chúng ta là nói là phải làm và phải làm kiên quyết'. Cũng liên quan đến vấn đề biếu xén ở các cấp, ông Khải cũng đă ra chỉ thị rằng: 'từ nay trở đi các lễ lạc nếu có phong b́ cho các đại biểu th́ trừ vào tiền túi Bộ trưởng, các thủ trưởng đơn vị, không thể lấy từ ngân sách; cần chấm dứt việc phô trương h́nh thức, lăng phí quá mức'.

Những điều mà báo chí được phép loan tải ở trên, quả đă làm cho ông Phan Văn Khải trăn trở thật sự, khi ông mở đầu hội nghị với cái nh́n bi quan rằng năm nay là năm Việt Nam đă gặp rất nhiều khó khăn về thiên tai dịch bệnh và giá cả đă tăng đột biến. Những trăn trở của ông Khải quả là điều ngoài ư muốn của chính ông; nhưng xét cho cùng th́ trong số những khó khăn chung mà Hà Nội đang phải trực diện, t́nh trạng yếu kém của bộ máy hành chánh đă trở thành một nguy cơ, chứ không chỉ là những khuyết tật cần khắc phục. Ông Khải nói rằng ông đau đầu là v́ bộ máy thiếu lành mạnh, tiêu cực và tham nhũng. Thật ra, đây chỉ nên coi là hiện tượng. Ông Khải đă chỉ nh́n một vài biến chứng ở ngoài da của con bệnh ung thư ở vào thời kỳ nguy kịch, chứ chưa thật sự dám nh́n vào nguyên nhân phát sinh ra cái đau đầu cho ông Khải. Nguyên nhân do đó chính là sự độc quyền thống trị quá lâu của đảng Cộng sản Việt Nam và chính sự độc quyền này đă nuôi dưỡng một tầng lớp công nhân viên, kẻ làm th́ ít mà kẻ phá hoại và ăn chia nhau th́ nhiều. Tầng lớp cán bộ này, ngày nay, không có bất cứ lư tưởng nào khác ngoài lư tưởng Đô La. Khi đồng tiền trở thành thước đo cho những dịch vụ gọi là phục vụ dân ở các cấp hành chánh, th́ những hiện tượng thiếu lành mạnh, tiêu cực, tham nhũng sẽ không bao giờ giải quyết nổi. Nhưng đó không phải là những điều trăn trở ǵ mới đối với ông Khải, nó đă có từ lâu; nhưng nay bỗng nhiên ông cảm thấy nhức đầu, chỉ v́ vụ Tổng Cục II thuộc Bộ quốc pḥng, đang là sức ép buộc ông Khải phải có thái độ. Tại sao?

Ngoài cương vị là một nhân vật đứng hàng thứ ba trong bộ chính trị, ông Khải được phân nhiệm đảm trách vai tṛ thủ trưởng của bộ máy nhà nước. Trong cương vị đó, ông Khải không chỉ phối hợp các bộ phận trực thuộc tiến hành những công việc hay những kế hoạch theo đúng chức năng của nó; ông Khải c̣n là người ra lệnh cho những bộ phận trực thuộc phải làm theo những chỉ thị của ông. Trong tinh thần đó, ông Khải đang là người chỉ huy cao nhất của bộ công an và bộ quốc pḥng. Nếu ông Khải muốn truy t́m những tiêu cực đă xảy ra trong Tổng Cục II th́ ông chỉ cần ra lệnh chính thức cho bộ công an phối hợp với bộ quốc pḥng để tiến hành điều tra th́ mọi sự sẽ minh bạch và lành mạnh. Nhưng ông Khải đă không thể tiến hành việc điều tra hay truy tố những nhân sự bị tố cáo có liên quan đến những tiêu cực của Tổng Cục II như đa số dư luận yêu cầu, không phải là do sự gằng co giữa hai phía muốn giải quyết công khai và kín đáo, mà chỉ v́ những thế lực đứng đàng sau Tổng Cục II, cao hơn thẩm quyền của ông Khải. Nghĩa là Tổng Cục II tuy nằm dưới quyền của Thủ tướng Phan Văn Khải, nhưng Tổng Cục này do Tướng Lê Đức Anh thành lập và chỉ đạo trong bóng tối suốt nhiều năm dài, nên ông Khải đă không thể chi phối hay kiểm soát nó.

Trên nguyên tắc hành chánh, khi có nhiều người viết thư tố cáo và yêu cầu điều tra một bộ phận nào của chính quyền, ông Khải sẽ là người ra lệnh điều tra và truy tố nếu cần. Riêng về vụ Tổng Cục II, ông Khải đă không có một lời lên tiếng kể cả bộ chính trị, cho thấy là guồng máy hành chánh của đảng lẫn chính phủ đă có những điều bất thường. Nhưng lần bất thường này đă làm cho ông Khải đau đầu, v́ ông và bộ chính trị đă không có tư thế mạnh để giải quyết, mà phải nương vào các phe nhóm quyền lực để cố giữ cho nó đừng phát tác lớn, tạo những nguy cơ mới cho đảng. Tuy nhiên, có lẽ ông Khải cũng cảm nhận rằng, thời nay khó mà giữ bí mật và ngăn cho vụ Tổng Cục II không bùng nổ lớn giống như 10 năm trước đây, khi đảng c̣n có khả năng toàn trị. Thời nay, mọi tin tức xảy ra đều có thể chuyển đi rất nhanh và mọi đảng viên, cán bộ không c̣n răm rắp nghe theo những chỉ thị của đảng. Do đó mà ông Khải và bộ chính trị dù có muốn ém nhẹm những tiêu cực của vụ Tổng Cục II hay của các vụ tiêu cực khác để giữ yên hàng ngũ, cũng khó mà thành công. Cho nên ông Khải lại càng đau đầu hơn.

Ngoài ra, bộ máy chính quyền là nơi trực tiếp điều khiển mọi vận hành xă hội và tiếp cận với thế giới bên ngoài. Những tiêu cực ở trong đảng bùng nổ sẽ làm ảnh hưởng đến giới đầu tư, v́ kẻ bỏ tiền luôn luôn lo lắng về sự bất ổn định chính trị. Theo các báo cáo của Bộ kế hoạch đầu tư Cộng sản Việt Nam th́ t́nh h́nh đầu tư nước ngoài suy giảm suốt trong hai năm qua và không có chỉ dấu phục hồi. Nay vụ án Tổng Cục II xảy ra, khiến cho ông Khải đau đầu thêm, v́ nó để lộ cho giới doanh nhân ngoại quốc thấy rơ những yếu kém hành chánh như ông Khải đă 'cự nự' trong phiên họp chính phủ rằng: 't́nh h́nh đầu tư vẫn chua tương xứng với chủ trương đề ra, trong đó có nguyên nhân là thủ tục rườm rà, giải phóng mặt bằng chậm, giá tiêu dùng tăng cao...'. Rơ ràng là ông Khải như đang ngồi trên đống lửa; nhảy xuống th́ mất hết tất cả quyền lực v́ sẽ bị phế bỏ vơ công từ một nhóm khác xuất hiện. C̣n ngồi yên đó theo kiểu 'chịu đấm ăn xôi', th́ sẽ bị những sức ép... đau đầu.

-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), September 08, 2004