Tản mạn về Sợ (Sau khi nghe BBC phỏng vấn �ng Tổng Gi�m Đốc Vietnam Airlines)

(L�N MẠNG Thứ tư 29, Th�ng Mười Hai 2004) Trần Trung Đạo (VNN)

Trong năm 2004, c� thể �t c� buổi phỏng vấn n�o g�y nhiều x�n xao trong dư luận hơn buổi phỏng vấn của �ng Nguyễn Xu�n Hiển, Tổng Gi�m đốc Vietnam Airlines d�nh cho đ�i BBC h�m 8 th�ng 12 vừa qua. Tr�n mạng lưới Internet, h�ng trăm trang Web, trong v� ngo�i nước đều qua c�ch n�y hay c�ch kh�c, nối �m buổi phỏng vấn d�i năm ph�t n�y.

Khi được hỏi tại sao Vietnam Airlines lại kh�ng mở tuyến đường bay Việt Mỹ c�ng l�c với United Airlines, �ng Hiển, một c�n bộ ngang cấp Thứ trưởng v� đảm nhiệm một chức vụ rất nặng về ngoại giao, trả lời: "Bởi v� t�i kh�ng th�ch, bởi v� t�i chưa th�ch".

Kh�ng giống như những ng�y đầu với h�ng trăm điện thư gởi đến đ�i BBC, đa số để b�y tỏ sự bất b�nh trước c�ch trả lời "hơi thiếu văn h�a đấy" (chữ của �ng Nguyễn Xu�n Hiển), h�m nay, nội dung buổi phỏng vấn đ� trở th�nh chuyện vui cười h� phố. �t ra, sau nỗi buồn Tiger Cup bị Indonesia đ� bại ba b�n trắng, d�n Việt trong những ng�y cuối năm c� một chuyện kh�i h�i để kể nhau nghe.

C�u trả lời "Bởi v� t�i kh�ng th�ch, bởi v� t�i chưa th�ch", đ� kh�ng c�n l�m nhiều người giận dữ, tr�i lại, t�i tin sẽ sớm trở th�nh những c�u tr�ch dẫn được d�ng quen thuộc trong quần ch�ng. Tối nay, nếu vợ của anh ch�ng nghiện ngập n�o đ� nổi giận khi thấy ch�ng ta đang vịn cửa v�o nh�: "Tại sao anh kh�ng chịu cai rượu?" anh chồng đ� c� c�ch trả lời: "Bởi v� t�i kh�ng th�ch, bởi v� t�i chưa th�ch". Tương tự, chiều nay, nếu vợ một nh� thơ n�o đ� cằn nhằn "Tại sao anh kh�ng đi kiếm việc l�m, suốt ng�y ngồi đ� m� thơ với thẩn?" nh� thơ cũng đ� thủ sẵn c�u thần ch� "Bởi v� t�i kh�ng th�ch, bởi v� t�i chưa th�ch". Trước ng�y 8 th�ng 12, trả lời như thế c� thể dẫn đến "tan đ�n xẻ ngh�" hay �t nhất cũng v�c chiếu ra h� ngủ, h�m nay lại l� một lối tho�t vui vẻ cả nh�.

Khi nghe buổi phỏng vấn lần đầu, t�i rất giận. T�i c� cảm tưởng �ng Nguyễn Xu�n Hiển kh�ng chỉ mắng anh ch�ng ph�ng vi�n BBC m� c�n �m chỉ lu�n đến cả những người Việt, trong đ� c� t�i, v� "xa tổ quốc" n�n "thiếu văn h�a". Tuy xa tổ quốc thật nhưng t�i kh�ng bao giờ qu�n học hỏi, thậm ch� c�n học được nhiều hơn so với l�c ở nh�. T�i cũng rất gh�t những người d�ng tổ quốc như chiếc đ�n k�, đụng một ch�t l� nh�n danh tổ quốc. Khi c�c �ng quan giương cao ngọn cờ tổ quốc cũng l� l�c tai họa sắp sửa đổ xuống đầu nh�n d�n.

Khi nghe lần thứ hai, cơn giận trong l�ng t�i lắng xuống bớt một ch�t. Tự nhủ m�nh cũng n�n nh�n mọi g�c cạnh khi đ�nh gi� một vấn đề. Biết đ�u h�m ấy �ng Tổng Gi�m đốc c� qu� nhiều việc kh� khăn phải giải quyết trong ng�y, hoặc c� chuyện kh�ng vui n�n "giận c� ch�m thớt" đ� th�i. Kh�ng n�n d�ng một trường hợp, một sơ s�t để suy diễn cho cả sự nghiệp của một người. T�i hy vọng đ� chỉ l� một trường hợp c� biệt, bởi v� nếu mỗi ng�y hay mọi buổi phỏng vấn �ng đều ăn n�i như thế th� Vietnam Airlines c�n ra thể thống g�. D� sao, �ng Hiển cũng l� người như t�i với tất cả đặc t�nh vui buồn, thương gh�t. Ng�y mai sau khi nghe lại, �ng sẽ gọi điện thoại hay gởi điện thư xin lỗi anh ch�ng ph�ng vi�n tội nghiệp kia. N�i chung, sau hai lần nghe, t�i th�ng cảm với �ng nhiều hơn l� gay gắt.

Tuy nhi�n sau khi nghe lần thứ ba, cơn giận giảm xuống rất nhiều sau khi kh�m ph� ra b� mật l�m ch�y b�ng l�n cơn giận dữ trong �ng Tổng Gi�m đốc. "Th� ra l� v� chữ sợ", t�i tự n�i với m�nh như thế. Anh ch�ng ph�ng vi�n đ�i BBC v� t�nh n�m c�y di�m v�o luồng nhiệt kh� đang lu�n lưu trong � thức �ng. Quả thật l� như vậy. Nếu anh ph�ng vi�n hỏi rằng "�ng kh�ng ngại (thay v� sợ) sẽ cạnh tranh với những h�ng rất l� sừng sỏ tr�n thế giới?" th� c� thể �ng Tổng Gi�m đốc kh�ng nổi trận l�i đ�nh l�n như thế. Lỗi l� tại anh ta nhắc đến một mối �m ảnh, ai cũng mang nặng trong l�ng nhưng �t người c� can đảm n�i ra: Sợ.

Hẳn nhi�n kh�ng phải lỗi tại anh ph�ng vi�n v� cũng chẳng lỗi ri�ng g� của �ng Tổng Gi�m đốc. Sợ l� căn bịnh chung của thời đại. Giống như �nh s�ng tuy kh�ng phải l� l� do của bịnh đau đầu kinh ni�n nhưng mỗi khi bịnh nh�n bước v�o căn ph�ng qu� s�ng hay đ�n bật s�ng bất ngờ, cơn nhức đầu lại bừng bừng nổi dậy. Anh ph�ng vi�n đ� bật đ�n s�ng kh�ng đ�ng l�c n�n v� t�nh l�m cho nỗi lo sợ đang đ� nặng trong t�m thức của những người l�nh đạo Việt Nam v� cũng l� một bệnh trạng của x� hội Việt Nam nhiều chục năm nay, chợt b�ng l�n v� ph�t ch�y.

Trong nước, từ một em b� tiểu học cho đến một c�n bộ đảng hồng như r�ng trời chiều đều c� �t nhiều vi khuẩn sợ trong người. Từ những b�i tập viết văn cho đến c�c tiểu luận, bi�n khảo vẫn nặng phần tr�ch dẫn. Thậm ch� trong một b�i viết vỏn vẹn hai trang đ� hơn một nửa l� tr�ch dẫn những c�u kinh điển do c�c "l�nh tụ anh minh" để lại. Tr�ch dẫn kh�ng phải để chứng minh cho c�i đ�ng hay che giấu c�i dốt của m�nh, m� quan trọng hơn l� để an t�m. Trong nhiều trường hợp, những c�u tr�ch dẫn lại kh�ng ăn nhập g� vấn đề t�c giả đang b�n. Trong buổi họp, nếu ai l�n tiếng ph�n n�n, phản đối trước một đề nghị n�o đ�, người chủ tọa chỉ cần dọa "một lần đề nghị đ� cũng ch�nh l� ước vọng của l�nh tụ anh minh", tức khắc sự ph�n n�n d� kh�ng ai khuy�n răn cũng xẹp đi như chiếc bong b�ng x� hơi. Th�i quen dựa hơi những người được trao cho quyền "bất khả x�m phạm" trong x� hội, d� c�n sống hay đ� chết, cũng đều từ sự sợ h�i m� ra. Th�i quen đ� đ� theo thời gian ph�t triển th�nh một cố tật trong sinh hoạt văn h�a x� hội tại Việt Nam. Bịnh sợ h�i c�n g�y ra hai biến chứng trầm trọng kh�c l� nịnh bợ v� đổ thừa. T�i nhớ c� lần đọc một b�i viết của một gi�o sư trong nước viết về t�nh thương theo kinh Ph�p C� nhưng lại cố t�nh nh�t cho được v�i c�u n�i của Lenin v�o trong b�i viết. Một tham luận hết sức nghi�m t�c bỗng dưng th�nh rẻ tiền chỉ v� sự nịnh bợ một c�ch v� � thức của t�c giả. Trong c�c b�i tự ph� b�nh ch�nh thức hay kh�ng ch�nh thức, những l� do kh�ch quan bao giờ cũng nhiều hơn chủ quan. Chậm tiến l� v�, ngh�o đ�i l� v�, tham nhũng l� v�, nhưng tuyệt nhi�n kh�ng c� c�i v� n�o trong số đ� l� lỗi của m�nh.

Sợ l� một � thức hiển nhi�n gắn liền với số phận con người. Sợ sống, sợ gi�, sợ đau, sợ chết, n�i chung, sợ tất cả những hiện tượng m� con người lu�n phải đối đầu nhưng chưa giải th�ch được bản chất của ch�ng. T�i kh�ng biết nhiều về c�c t�n gi�o kh�c nhưng trong Phật Gi�o bản chất của sợ h�i được nhắc nhiều mỗi khi b�n về thuyết V� Ng�. Vạn vật kh�ng c� g� l� thường trụ v� bất biến, tất cả đều do nh�n duy�n sinh khởi, đến v� đi theo luật v� thường. Ta đến với hai b�n tay kh�ng v� ra đi cũng thế. C�i trong ta m� c�n kh�ng phải của ta th� tại sao phải tiếc thương, lo lắng, sợ h�i cho những c�i kh�ng phải của ta.

Trong l�nh vực t�m l�, theo Krishnamurti, sự sợ h�i c�n ph�t xuất từ mặc cảm, v� mặc cảm lại l� kết quả của sự so s�nh. �ng viết: "Cho n�n trong cuộc đời ch�ng ta, c�i t�nh trạng so s�nh, cạnh tranh v� sự phấn đấu kh�ng ngừng nghỉ để trở th�nh một nh�n vật hay trở th�nh người v� danh, th� cũng vậy. T�i cảm thấy rằng ch�nh c�i đ� l� cội rễ của to�n bộ sự sợ h�i, bởi v� ch�nh n� đ� sản sinh ra l�ng th�m muốn, tật đố kỵ, th�i ghen tị, căm th�." (On Fear, Krishnamurti, bản dịch của Danny Viet). T�m l� đ�, �p dụng v�o trường hợp �ng Hiển, ch�nh l� mặc cảm bắt nguồn từ việc so s�nh giữa t�i sản khi�m nhượng của c�ng ty �ng với 7 chiếc Boeing v� 12 Airbus, với nguồn vốn khổng lồ của c�c h�ng h�ng kh�ng quốc tế.

Trong l�c sự sợ h�i l� một phần của số phận con người như vừa tr�nh b�y, n� chỉ trở n�n tai họa tập thể khi mức sợ h�i ph�t triển th�nh một bịnh trạng của cả x� hội, tồn tại như một phần của đời sống văn h�a d�n tộc, g�y n�n những phản động lực cản trở sự ph�t triển tinh thần của con người v� ngăn chận sự thăng tiến của x� hội.

Trong lịch sử của nh�n loại thời cận đại, x� hội Li�n X� dưới thời Stalin v� Bắc H�n trong thời Kim Nhật Th�nh, c� thể được xem l� những nơi căn bệnh sợ h�i đ� bị x� hội h�a đến mức độ gần như to�n diện.

Dưới chế độ to�n trị của Stalin, con người thấy chung quanh họ kh�ng c� ai l� bạn m� chỉ to�n l� kẻ th�, kể cả cha mẹ, vợ chồng, anh em, b� bạn. Đảng c� kẻ th� của đảng, nh� nước c� kẻ th� của nh� nước, nh�n d�n c� kẻ th� của nh�n d�n. Solzhenitsyn đ� viết trong The Gulag Archipelago: "Bất cứ một người lớn n�o trong quốc gia n�y, từ một n�ng d�n hợp t�c tập thể cho đến một ủy vi�n bộ ch�nh trị đều biết rằng chỉ cần một lời n�i hay một cử chỉ thiếu thận trọng, �ng ta sẽ vĩnh viễn rơi xuống đ�y vực ngay." (Any adult inhabitant of this country, from a collective farmer up to a member of the Politburo, always knew that it would take only one careless word or gesture and he would fly off irrevocably into the abyss." (Solzhenitsyn, The Gulag Archipelago). Chủ trương trồng cấy vi khuẩn sợ h�i v�o to�n bộ x� hội Li�n X� của Stalin th�nh c�ng đến mức c� lần �ng ta cho rằng c�c cơ quan an ninh trong quần ch�ng c� thể kh�ng c�n cần thiết. L� do Stalin tự tin như thế bởi v� sợ h�i đ� c� thể tự quản được trong ch�nh mỗi con người.

Bệnh trạng sợ h�i tại Bắc H�n so với Li�n X� c�n trầm trọng hơn v� nhiều nơi tại Bắc H�n con người được thuần h�a đến mức kh�ng c�n biết sợ l� g�. Một phần nh�n t�nh quan trọng trong con người l� sợ h�i, đ� kh�ng c�n tồn tại trong � thức của nhiều người d�n Bắc H�n nữa. Nhận thức của con người họ phụ thuộc ho�n to�n v�o một trung t�m chỉ đạo � thức được điều khiển từ b�n ngo�i. Nhiều người d�n Bắc H�n ho�n to�n mất � niệm kh�ng gian v� thời gian. Ng�y th�ng v� nơi chốn đ� bị đổi thay sau khi Kim Nhật Th�nh x�a bỏ ni�n lịch AD đang được d�ng tr�n thế giới v� thay v�o đ� bằng lịch Juche, lấy năm sinh của �ng ta l�m chuẩn. V� dụ, năm 2000 l� năm cuối c�ng của thi�n ni�n kỷ đối với phần lớn thế giới nhưng tại Bắc H�n chỉ mới l� năm Juche 99. Trong một b�i b�nh luận của Rodong Sinmun, cơ quan th�ng tin ch�nh thức của Đảng C�ng nh�n Triều Ti�n ph�t h�nh ng�y 31 th�ng 8 năm 1997, viết về Kim Ch�nh Nhất: "Nh�n d�n Triều Ti�n tuyệt đối t�n k�nh, tin tưởng v� theo ch�n Tướng Qu�n như Thượng Đế. Tư tưởng qu� gi� n�y căn cứ v�o sự kiện rằng họ đ� cảm nhận một c�ch s�u sắc sự vĩ đại của Tướng Qu�n từ đ�y l�ng họ. Tướng Qu�n l� thầy gi�o vĩ đại dạy nh�n d�n Triều Ti�n � nghĩa thật sự của cuộc sống, l� người cha đ� ban cho họ đức t�nh li�m khiết ch�nh trị qu� gi� v� l� một �n nh�n c� tr�i tim nồng ấm dịu d�ng, đ� mang đến cho nh�n d�n Triều Ti�n niềm hạnh ph�c trọn vẹn... Tướng Qu�n l� c�y trụ tinh thần v� l� vầng th�i dương vĩnh cửu của nh�n d�n Triều Ti�n." Nếu l� luận theo quan điểm kinh tế của M�c, khi mức độ x� hội h�a của nền kinh tế đạt đến mức to�n diện, chế độ kinh tế tất yếu sẽ biến th�i, th� sự biến th�i của c�c x� hội khống chế bằng nỗi lo sợ to�n diện như trường hợp Bắc H�n, kh�ng c� g� kh�c hơn l� mang con người trở về thời nguy�n thủy.

Tản mạn về sợ, ngo�i ra, để thấy rằng người Việt Nam trong thời đại n�y may mắn hơn nhiều so với người d�n bất hạnh thời Stalin hay người d�n đ� mất đi t�nh sợ ở Bắc H�n, bởi v� d� sao tại Việt Nam sợ vẫn c�n l� một điều c� thực.

Trần Trung Đạo

-- Lấy Tr� Nh�n ph� cường bạo Cộng Sản Việt Nam (Hồng H�@Bach_Đằng.Com), December 29, 2004

Answers

Response to Tản mạn về Sợ (Sau khi nghe BBC phỏng vấn ông Tổng Giám Đốc Vietnam Airlines)

-Vậy sao Đảng CS không tan rã.?

..Bởi vì nó chưa thích,nó không thích.

-làm sao để cho nó thích.?

-- Penis (fuckin@fuckingall.com), December 29, 2004.

Response to Tản mạn về Sợ (Sau khi nghe BBC phỏng vấn ông Tổng Giám Đốc Vietnam Airlines)

Nhiều khi cha mẹ đặt t�n cho con c� � nghĩa để cầu mong cho con m�nh c� một tương lai s�ng lạn v� khấm kh� hơn. Mặc d� đ� chỉ l� mong ước. C� lẽ cha mẹ �ng Nguyễn Xu�n Hiển cũng vậy, mong cho �ng c� ng�y được tưới đẹp như m�a Xu�n v� được vinh hiển, c� chức phận.

Với chức vụ l� TGĐ của VietNam Airlines, thật l� danh gi� với chức vụ �ng đang nắm. Nhưng c� lẽ bố mẹ �ng cho �ng "ăn m�y" chữ của Th�nh hiền n�n �ng dốt, đ�m ra c� tự ti mặc cảm v� sợ ai moi ra c�i dốt của m�nh.

Trong b�i phỏng vấn người nghe thấy �ng trả lời dấm da dấm dẳng như c�i kiểu bị chạm phải nọc. Ph�m anh dốt n�o cũng vậy m� cứ bị quay tơi bời với những c�u hỏi kiểu tr�n th� chả mấy chốc sẽ tr�nh l�ng nguy�n c�i "cục dốt" của m�nh thừ lừ cho thi�n hạ thấy. V� thế n�n �ng Hiển dễ nổi m�u cao bồi du đ�ng l�n khi nghe thấy chữ sợ được PV của BBC nhắc đến, n� vi phạm đến c�i "T�I" rất lớn của �ng Hiển. Nhưng để chữa thẹn �ng lại phạm một lỗi lầm "thiếu gi�o dục" khi cho người PV l� "thiếu văn h�a". Thường những người n�o c� tật th� giật m�nh, �ng b� ng�y xưa đ� bảo thế.

�ng Hiển c�n thậm xưng một chuyện nghe như thằng con n�t mới l�n 5 tuổi khi v�i bố mua đồ chơi, th� �ng bố mua cho c�y c�-rem n� liền bảo - "Con kh�ng th�ch." C�i h�ng VietNam Airlines đ�u c� phải của tư �ng Hiển đ�u m� bảo l� th�ch hay kh�ng th�ch, t�i sản v� tiền b�c của nh�n d�n cả nước đầu tư v�o đấy cả (chỉ c� điều kẻ hưởng lợi l� thằng mặt gấu ăn hỗn l� CSVN, chứ nh�n d�n chả được chấm m�t !!!) phải của ri�ng �ng Hiển đ�u ?

Lairai tui m� l� nh� PV th� sẽ hỏi th�m �ng Hiển 1 c�u l� : "Nếu �ng kh�ng th�ch VN Airlines mở tuyến l�m ăn với United Airlines th� c�i khoản �ng th�ch chắc phải l� những mục hủ h�a m� c�c quan lớn như �ng được bồi dưỡng đặc biệt v� k�n đ�o ?"

Mả cha anh Hiển to đầu m� n�i ngu như heo !

-- Độc Ẩm Cũng Th� !? (lairaibasoi@yahoo.com), January 01, 2005.