---

  Kỷ niệm 16.01.2005 l� ng�y giỗ thứ 46
 tưởng nhớ

      nh� văn PHAN KH�I  (1887-1959)

---

Nguyễn Qu� �ại    

 

  Phan Kh�i 1956 ở Trung Quốc

Tiểu Sử

 

            Phan Kh�i hiệu l� Chương D�n, sinh ng�y 20-08-1887 (�inh hợi) tại l�ng Bảo An, quận �iện B�n, tỉnh Quảng Nam, thận phụ l� ph� bảng Phan Tr�n (1826-1935), th�n mẫu H�ang Thị Lệ (1826-1882) con g�i của Tổng đốc Ho�ng Diệu (1828-1882). Năm 1906 Phan Kh�i ra Huế thi Hương, nhưng rớt cử nh�n được sắp v�o hạng t� t�i. �ng lấy biệt hiệu T� Sơn (Tout Seul / c� độc) .

 

Phan Kh�i xuất th�n trong gia đ�nh khoa bảng, �ng nội l� �n s�t Phan Nhu. Phan Kh�i học H�n văn từ nhỏ, nhờ đọc c�c s�ch T�n Thư n�n c� tinh thần Duy T�n tin ở D�n quyền. Phong tr�o Duy T�n hoạt động (1906-1908) do Phan Chu Trinh (1872-1926), H�ynh Th�c Kh�ng (1876-1947) v� Trần Qu� C�p (1870-1908) c�ng c�c sĩ phu tại qu� nh� l�nh đạo. Phan Kh�i hưởng ứng Phong tr�o ra H� Nội học chữ Quốc ngữ v� Ph�p văn, tham gia hoạt động với trường ��ng Kinh Nghĩa Thục mở cửa năm 1907.

 

           Năm 1908 Phong tr�o bị thực d�n Ph�p đ�n �p, tất cả đều bị bắt bỏ t� hay tử h�nh. Phan Kh�i l�c đ� ở H� Nội, bị bắt đưa về giam ở Huyện Di�n Phước (�iện B�n), thời gian ngắn, được �n x� �ng ra Huế theo học tại trường Pellerin từ năm (1909 - 1911) (**) Th�n phụ mất, �ng về qu� để tang, mở trường dạy học, hết tang �ng lập gia đ�nh (1913), nhạc phụ l� �ng Lương Th�c Kỳ (1873-1947) gi�o vi�n trường Dục Anh tại Phan Thiết do �ng Nguyễn Trọng Lợi th�nh lập ( Phong Tr�o Duy T�n).

 

Sinh hoạt viết B�o

 

Phan Kh�i  l� nh� văn, nh� b�o, c�n l� nh� nghi�n cứu sắc n�t đ� g�y dư luận một thời.

 

* �ăng Cổ  T�ng B�o (1907) của trường ��ng Kinh Nghĩa Thục.

* Nam Phong (1918) của Phạm Quỳnh (1892-1945), nhưng chẳng bao l�u bất đồng � kiến,  bỏ v�o S�i G�n viết  tờ Lục Tỉnh T�n Văn th�nh lập từ năm 1907.

�ng ra H� Nội  tiếp tục viết  :

*  H� Nội Thực Nghiệp D�n B�o (1920)

*  Hữu Thanh (1921)

Phan Kh�i trở về S�i G�n v�o năm 1925 cộng t�c  c�c tờ :

             * ��ng Ph�p Thời B�o (1923)

             * Trung Lập B�o (1924)

* Thần Chung (1929)

Tại S�i G�n �ng l�m chủ b�t :

 * Phụ Nữ T�n Văn (1929)  thời gian v� khủng khoảng t�i ch�nh  đ�nh bản.

�ng ra H� Nội l�m chủ  b�t :

 * Phụ Nữ Thời ��m (1932)

Ở Huế �ng l�m Chủ b�t :

 * Tr�ng An  (1934)

 * Phụ Nữ T�n Văn tục bản (1936)

L�m chủ nhiệm ki�m chủ b�t :

 * Nh�n Văn tại H� Nội  (ng�y 20.9.1956-15.12.1965 )

Trong thời gian nầy �ng  viết th�m c�c tờ :

 *  Giai phẩm  (1956)

* Tuần b�o Văn (1957) 

 

Le Courrier Indochinois

 

Phan Kh�i dịch bộ Th�nh Kinh của Hội Th�nh Tin L�nh Việt Nam. �ạo Tin L�nh sang truyền gi�o tại Việt Nam, chưa c� Kinh Th�nh bằng Việt ngữ. Phan Kh�i l� nh� Nho am hiểu Ph�p văn. �ng đối chiếu hai cuốn Kinh viết từ H�n văn v� Ph�p văn dịch sang chữ Quốc ngữ.(1921),

 

            Phan Kh�i gom c�c b�i viết (1917-1945) được đăng tải qua b�o ch� in th�nh tập

            Chương D�n Thi Thoại  (chuyện thơ 1936).

Trở vỏ lửa (1939 cuốn tiểu thuyết  �t được nhắc đến)

Việt ngữ nghi�n cứu (Bi�n khảo 1955)

Mộng trung mộng ( Mộng trong giấc mộng . H�n văn truyện ngắn Nam Phong)

Hoạn hải  ba đ�o ( S�ng gi� bể hoạn- H�n văn truyện ngắn Nam Phong)

Lỗ Tấn truyện ngắn v� tạp văn dịch  (của Chu Thụ Nh�n 1858-1913)

 

Nh� xuất bản Đ� Nẳng Trung t�m Văn ho� (Ng�n ngữ Đ�ng T�y), nh� văn Lại Nguy�n �n, người am hiểu H�n văn cũng như Ph�p ngữ đ� sưu tầm bi�n soạn về Phan Kh�i t�c phẩm đăng b�o 1928. 

 

L�m Thơ

 

            B�i thơ Ngụ ng�n �ng viết v�o khoảng năm 1909 sau vụ Trung Kỳ D�n Biến (1908) với thể thơ tự do nhưng chưa được phổ biến rộng r�i. V� b�o ch� viết bằng chữ Quốc ngữ c�n ph�i thai . Sự nghiệp văn chương của Phan Kh�i c� chỗ đứng vinh quang trong tr�n văn đ�n Việt Nam.

   

Mồng bảy th�ng bảy năm Canh  th�n

Chiếu lệ bắc cầu qua s�ng Ng�n

Hằng h� sa số cu-ly (cooly) quạ

Bay bổng về trời dường trẩy qu�n

Hai b�n bờ s�ng đậu lốc ngốc

Con th� k�u đ�i, con k�u nhọc

Đường s� xa xu�i việc nặng nề,

Phần lũ con thơ ở nh� kh�c

Bỗng nghe lệnh trời truyền khởi c�ng

N�o con đầu c�i, con lưng cong

Th�m bầy L� Bẻo đứng coi việc,

�ụng đ�u đ�nh đ� như bao b�ng !

Ng�n cho c�i kiếp l�m d�n thiệt !

L�m c�, ăn kh�ng, chết cho hết !

Cắn cỏ k�u Trời, Trời chẳng nghe

Một con bay l�n đ�ng diễn thuyết

Hỏi đồng b�o nghe t�i n�i đ�y :

D�n quyền mạnh nhầt l� đời nay

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005

Answers

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Việc m� chẳng phải m� c�ng �ch,

Kh�ng ai cho ph�p đem d�n đ�y

Trối kệ Ho�ng Ngưu với Ch�c Nữ

Qua được thời qua kh�ng thời chớ ?

Quốc d�n � thước tội t�nh chi ?

M� bắt x�u bơi l�m khổ sở

Anh em ta, h� về qu�ch th�i!

Lu�n thể k�o nhau v�o cửa trời

Dộng trống đăng văn, ầm đế tọa

Ngai v�ng bệ ngọc, rung rinh rơi

Nghe tin d�n quạ nổi c�ch mệnh

�ường x� s� xu�i, việc nặng nề

Phần lũ con thơ ở nh� kh�c !

Trời sai Thi�n l�i ra th�m th�nh

�ầu đen m�u đỏ quyết  hy sinh !

Ngừng b�a Thi�n l�i kh�ng d�m đ�nh

Năm nay bỗng thấy chiếu trời ra,

��nh chữ đại x� trời ban cho

D�n qụa ở đ�u về ở đ�

Từ  nay khỏi bắc cầu Ng�n h�

Ờ t� ra:

Mềm th� ai cũng nuốt,

Cứng th� thời cũng nhả .    

Hằng h� sa số cu-ly quạ

Bay về hạ giới k�u kha! kh� !

 Đ�ng Ph�p thời b�o 2.6.1928

 

          & nbsp; Hai mươi ba năm sau b�i thơ T�nh Gi� tr�nh l�ng, đăng tr�n b�o Phụ Nữ T�n Văn số 122  ng�y 10-3-1932. Từ đ� phong tr�o thơ mới được bắt đầu, lối l�m thơ tứ tuyệt, thất ng�n b�t c�, �ường luật nhường chỗ cho phong tr�o thơ mới. Mở đầu cho thi ca Việt Nam ph�t triển phong ph� hơn. B�i thơ T�nh Gi� của Phan Kh�i được đưa v�o chương tr�nh gi�o dục (trung học) trước 1975  tại miền Nam:

 

T�nh gi�

 

Hai mươi bốn năm xưa,

Một đ�m vừa gi� lại vừa mưa

Dưới ngọn đ�n mờ, trong gian nh� nhỏ

Hai m�i đầu xanh kề nhau than thở.

�i đ�i  ta t�nh thương th� vẫn nặng

M� lấy nhau hẳn l� kh�ng đặng

�ể đến rồi t�nh trước phụ sau

Chi cho bằng sớm liệu m� bu�ng nhau

Hay ! N�i mới bạc l�m sao chớ !

Bu�ng nhau l�m sao cho nở ?

Thương được chừng n�o hay chừng nấy

Chẳng qua �ng trời bắt đ�i ta phải vậy !

Ta l� nh�n ng�i, đ�u phải vợ chồng

M� t�nh việc thủy chung ?

Hai mươi bốn năm sau

T�nh cờ nơi đầt kh�ch gặp nhau !

��i m�i đầu đều bạc

Nếu chẳng quen lung, đố nh�n ra được!

�n chuyện cũ m� th�i.

Liếc đưa nhau đi rồi !

Con mắt c�n c� đu�i

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

 

L� luận Phan Kh�i

 

Phan Kh�i l� một kiện tướng của �Quảng Nam hay c�i�. Người xưa n�i  � qu�n tử h�a nhi bất đồng� người qu�n tử kh�ng đồng nhất với nhau nhưng vẫn giữ tư tưởng sự h�a thuận t�n trọng nhau v� cộng t�c. Phan Kh�i ảnh hưởng nho học v� t�n học ( say m� khoa luận l� học logique) khả năng l� luận uy�n b�c. Nh� văn Nguyễn Văn Xu�n viết  về gia đ�nh Phan Kh�i:

 

 - T�i đ� từng biết một gia đ�nh c�i nhau những ba đời. �� l� gia đ�nh �ng Phan Kh�i, Cha Phan Kh�i, một bậc đại khoa t�n l� Phan Tr�n (con �n s�t Phan Nhu), t�i kh�ng r� giữa �ng Phan Nhu v� �ng Phan Tr�n c� hay c�i nhau như thế n�o kh�ng, nhưng giữa �ng Phan Tr�n v� Phan Kh�i, c�c cụ vẫn c�n kể lại những vụ c�i nhau rất kinh động. Rốt cuộc, cha thường v�c roi đuổi con chạy tơi bời. �iều ấy dễ hiểu : �ng ph� bảng Phan Tr�n b�nh vực cổ nh�n như c�c bậc đại khoa thời ấy; �ng Phan Kh�i chống lại v� �ng đọc T�n thư , tin ở D�n Quyền..  (Nguyễn văn Xu�n Phong tr�o Duy T�n sđd trang 93-94 ).

 

Phan Kh�i ph� b�nh bộ Nho Gi�o của Trần Trọng Kim (1883- 1953) xuất bản g�y c�c cuộc b�t chiến với Phạm Quỳnh (1892-1945) v�o năm 1930. (1). Tr�n tờ Phụ Nữ Thời ��m năm 1932,  b�i viết � Văn minh vật chất v� Văn minh tinh thần� của Phan Kh�i đưa đến b�t chiến với nh� văn cộng sản Hải Triều Nguyễn Khoa Văn (1908-1954).

 

 Phan Kh�i l� nh� văn miền Nam c� danh tiếng m� gia đ�nh đ� tập kết ra Bắc, ch�nh quyền H� Nội năm 1956, cử �ng đi Trung Qu�́c cùng nhà thơ T�́ Hanh dự h�̣i nghị kỷ ni�̣m lần giỗ thứ 20 của L�̃ T�́n (1881- 1936) tại Bắc Kinh (Peking), tr�n đất nước đ�n anh cộng sản gi�o điều, nhưng Phan Kh�i tranh luận với c�n bộ Trung Cộng về chủ nghĩa M�c x�t (Marxist) , Phan Kh�i ph� b�nh khi tới thăm nh� m�y An Sơn như sau :

Ng�y xưa �ng M�c n�i:

 

-          lao động s�ng tạo nhưng t�i nghĩ rằng n�n n�i tr� thức v� lao động s�ng tạo mới đ�ng

 

-          C�n bộ T�u lễ ph�p chửa lại :

 

-     Thưa cụ, �ng M�c n�i l� lao động l� bao gồm cả tr� thức trong đ� chứ ạ !

 

Cụ Phan trả lời ngay :

 

      -    Kh�ng đ�u, � �ng M�c chỉ muốn n�i c�ng nh�n th�i, c�n tr� thức th� sau nầy người ta mới th�m thắt v�o đ�. 

 

Day học v� hoạt động ch�nh trị

 

          & nbsp; Năm 1934 dạy Việt Văn ở trường tư thục Hồ �ắc San tại Huế. Năm 1936 Phan Kh�i dạy tại trường Chấn Thanh  S�i G�n do Phan B� L�n l�m hiệu trưởng. Năm 1941 trường Chấn Thanh dời về �� Nẳng. Trong thời đệ nhị thế chiến (1939- 1945), c� thể đời sống tại S�i G�n kh� khăn, Phan Kh�i về Quảng Nam. Cụ lớn tiếng c�ng k�ch c�n bộ địa phương ph� hủy nh� thờ Ho�ng Diệu, v� ch�nh s�ch khủng bố của Việt Minh bắt thủ ti�u c�c đảng ph�i đối lập. Nhất l� c�c đảng vi�n VNQD�. �ng Trương Phước Tường bị Việt Minh bắt tại Tam Kỳ ng�y 4-2-1946. Phan Kh�i được bầu l�m chủ nhiệm tượng trưng cho tỉnh �ảng bộ. Phan B� L�n l�m B� thư v� ban chấp h�nh tỉnh Ho�ng Tăng, Phan Khoang, phụ tr�ch Tuy�n nghi�n huấn. L� Thận phụ tr�ch �ặc vụ ( Ho�ng văn ��o sđd trang 354).

 

          & nbsp;  H� Nội ng�y 13-7-1946,  V� Nguy�n Gi�p cho người lục so�t trụ sở Ban Tuy�n huấn �ệ thất khu �ảng Bộ của VNQD� tại số 9 phố  �n Như  Hầu, trụ sở nầy vốn của qu�n đội Nhật giao lại cho qu�n đội Trung Hoa, rồi chuyển cho VNQD�. Việt Minh phao tin l�n t�m thấy trong khu vực nh� nầy c� ch�n x�c người, lấy đ� l�m bằng cớ, lập bi�n bản kết tội VNQD� l� tổ chức � hắc điếm� để bắt c�c, giết người . Việt Minh thanh to�n VNQD� được gọi l� vụ �n �n Như Hầu. Từ đ� Việt Minh  thanh to�n VNQD� tr�n to�n quốc (Minh vũ Hồ Văn Ch�m b�o đd tr.45).

 

          & nbsp; C�n bộ địa phương kh�ng d�m thanh to�n  Phan Kh�i v� b�o c�o l�n cấp tr�n, v� con trai của Phan Kh�i l� Phan Thao (1915-1960), l�c bấy giờ l�m c�n bộ cao cấp trong Ủy Ban Trung Bộ, v� Phan B�i (1910-1949) b� danh Ho�ng Hữu Nam (anh em ch� b�c với Phan Kh�i) l�m thứ trưởng bộ nội vụ Việt Minh.  Phan Kh�i viết thư gởi Huỳnh Th�c Kh�ng đang giữ chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Huỳnh Th�c Kh�ng vội v�ng can thiệp với Hồ Ch� Minh gi�n xếp vấn đề, viết thư mời Phan kh�i ra H� Nội hợp t�c, nhưng kỳ thực  giao Phan B�i để quản th�c.

 

Tại Quảng Nam v�o th�ng 7-1946, tại Cầu Chi�m Sơn x� Ph� T�n huyện �iện B�n Việt Minh lấy cớ Quốc D�n �ảng mưu toan ph� hoại cầu khi c� t�u lửa chở vũ kh� v�o Nam v�  thanh to�n c�c đảng vi�n VNQD�. Ng�y 20-10-1946 tại H� Nội Việt Minh tấn c�ng t�a b�o của VNQD� tại số 80 đường Quan Th�nh do nh� văn Kh�i Hưng (1896-1947) phụ tr�ch, tất cả bị bắt trong h�m đ� c�  Phan Kh�i.

 

Phan Kh�i những ng�y tr�n đất Bắc            

 

Phan Thao v� Phan B�i đưa Phan Kh�i l�n c�c v�ng chiến khu Việt Bắc do Việt Minh ho�n to�n kiểm so�t. Sống biệt lập, giao tr�ch nhiệm dịch s�ch từ H�n văn hay Ph�p văn ra Việt ngữ. Phan Kh�i t�n th�nh cuộc kh�ng chiến chống thực d�n Ph�p, n�n phải đứng chung với chủ nghĩa cộng sản.

 

Hồng n�o hồng chẳng c� gai

Miễn đừng l� thứ hồng d�i kh�ng hoa,

L� hồng th� phải c� hoa

Kh�ng hoa chỉ c� gai m� ai chơi ?

Ta y�u hồng lắm hồng ơi !

C� gai m� cũng c� m�i hương thơm.

(16.03.1951)

          & nbsp; Những năm kh�ng chiến chống thực d�n Ph�p (1946-1954) Phan Kh�i đ� l�m b�i thơ Thăm bộ đội, trong Tập văn kh�ng chiến v� c�ch mạng:

 

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Vượt n�i tr�o non t�i đến đ�y

Về thăm anh nghỉ dướI ch�n m�y.

Ch�c anh mạnh khoẻ rồi ra trận

M�u sức c�ng hăng để đ�nh Tậy

Đ�nh đến bao giờ độc lập th�nh

T�i d� gi� rụi ở qu� anh

Cũng nguyền nhắm mắt kh�ng �n hận,

Nằm dướI mồ nghe kh�c th�i b�nh.

  

  Trong những th�ng ng�y buồn ch�n bị cấm đo�n c� đơn, Phan Kh�i gởi t�m sự qua c�c b�i thơ :

 

Tuổi gi� th�m bệnh hoạn

Kh�ng chiến thấy d�i ra

Mối sầu như t�c bạc,

Cứ cắt lại d�i ra.

 

Trong b�i thơ  chữ Nho s�ng t�c năm 1950 Thế Lữ dịch :

 

Một m�nh đ�m giao thừa

�ến ngọn đ�n l�m bầu bạn cũng kh�ng c�

�ắp l�n th�n suy t�n một tấm chăn k�p

Chợp mắt  mơ l� nhằm miếng chua cay

C� vợ con m� sống chia c�ch

Kh�ng sinh kế  đ�nh phải  ăn nhờ

Nghe tiếng g� mừng v�ng dậy

Kh�ng chiến bốn lần g�p xu�n rồi ! 

           &nb sp;           

           &nb sp;           

Một m�nh trước cảnh xanh n�i rừng

Ta ngồi ngạo nghễ với bầy chim bầy vượn

V� ta chạy loạn m� t�nh cờ gặp cảnh l�m tuyền

  

          & nbsp; Phan Kh�i tự v� m�nh như con heo sống dưới chế độ cộng sản miền Bắc  :

 

��nh đ�ng một c�i

K�u �c �c ngay

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Bịt mồm, bịt miệng

Trói chân , trói tay..  .. ..

Từ dây đến cái đao

Chẳng còn bao xa 

 

Hiệp định Genève ký ngày 20-7-1954, Việt Nam bị chia đôi, sông Bến Hải ngăn cách hai miền Nam Bắc tại vĩ tuyến 17. Gần 1 triệu người bỏ miền Bắc di cư vào Nam. Ngược lại Việt Minh cho các cán bộ kết ra Bắc và để lại khoảng 100 ngàn cán bộ nằm vùng. Gia đình Phan Khôi tập kết ra Bắc, được đoàn tụ gia đình về sống trong phòng hội Văn nghệ Hà Nội số 151 đường Trần Hưng Ðạo. Tương truyền rằng trong bữa cơm người bạn mời có thịt gà Phan Khôi cầm đủa, liền chỉ dĩa thịt gà trên mâm nói rằng “chín năm nay tao lại gặp mầy” (Hoàng Văn Chí  sđd tr.11).

 

          & nbsp; Suốt trong thời gian Phan Khôi sống trên các miền Thượng du rất khổ cực không được ăn thịt gà, đời sống về vật chất cũng như tư tưởng bị giới hạn, có thể nói đây là giai đoạn giam lỏng, không muốn Phan Khôi chống lại chế độ. Hồ Chí Minh tặng cho Phan Khôi một chiếc áo, nhưng lòng ông vẫn lạnh lùng vật chất không thể quyến rũ .

 

 Vụ án Nhân văn -  Giai Phẩm

 

          & nbsp;  Tết Bính ngọ tháng 2 năm 1956 tại Hà Nội xuất hiện đặc san Giai Phẩm mùa Xuân do nhà xuất bản Minh Ðức (tư nhân), Trần Thiếu Bảo ấn hành (Chính Ðạo Việt Nam niên biểu 1939-1975 NxB  Văn hóa Houton tr. 108).

 

Giai phẩm Xuân nầy tập họp các cây bút sáng tác tự do, không lệ thuộc chính quyền. Không chấp nhận sự “lãnh đạo văn nghệ”.  Trong giai phẩm nầy nổi bậc nhất bài thơ  “Nhất định thắng” của Trần Dần, bị chính quyền kết án chụp mũ phản động, báo bị tịch thâu và ngày mồng 2 Tết Bính thân (13.2-1956).  

 

          & nbsp; Các văn nghệ sĩ sống tại Hà Nội chia làm hai thành phần : theo Ðảng làm bồi bút, hoặc độc lập sống nghệ thuật vì nghệ thuật. Thời bấy giờ dư luận xôn xao trong quần chúng về việc công báo kết quả các “Giải Thưởng Văn Học” năm 1954- 1955 trên báo Văn Nghệ Hà Nội số 112 ra ngày 15.3.1956 và báo Nhân Dân ngày 17.3.1956.

 

 Các tác giả vừa có tác phẩm tham dự, vừa được làm giám khảo. Họ là văn thi sĩ  của đảng của chính quyền, nộp bài và tự chấm bài lãnh giải thưởng. (Tố Hữu giải nhất; giải nhì Xuân Diệu .. .) Phan Khôi người cương trực, viết bài phê bình vạch trần sai lầm đó . Tựa bài “Phê bình lãnh đạo văn nghệ”  dài 14 trang giấy đánh máy đăng trong Giai phẩm mùa Thu tập 1 ngày 29-8-1965.

 

    -“Lãnh đạo văn nghệ thành ra vấn đề, quần chúng văn nghệ thắc mắc với lãnh đạo ?” đưa các vấn đề chính : Sau năm (1954) từ chiến khu trở về Hà Nội, thời gian chấm dứt chiến tranh . Văn nghệ sĩ tiếp tục bị trói buộc trong khuôn khổ của chế độ cộng sản, không có tự do sáng tác, giai phẩm mùa Xuân bị tịch thu (Trần Dần bị tù), Văn nghệ sĩ góp tiếng nói ôn hòa xây đựng xã hội, không xách động bạo hành, nhưng tiếng nói của họ bay vào hư vô .

 

          & nbsp; Phan Khôi viết truyện ông Năm Chuột trong giai phẩm mùa Thu tập 1 (giai phẩm nầy có thêm tập 2, tháng 10.1956 và tập 3 tháng 11.1956 .Giai phẩm mùa Ðông tháng 12-1956 bị đóng cửa cấm phát hành). Trong bài phê bình lãnh đạo văn nghệ  Phan Khôi viết :

 

- Dưới chế độ tư sản, sự đối lập là thường nhân dân đối lập với chính phủ, công nhân đối lập với chủ xưởng, học sinh đối lập với nhà trường . Nhưng ở dưới chế độ của chúng ta, về mọi phương diện, yêu cầu phải không đi đến đối lập, hễ còn đối lập là cái hiện tượng không tốt, cái triệu chứng không tốt... Trường thi phong kiến thưở xưa tuy có ám muội gì bên trong, chứ bên ngoài họ vẫn giữ sạch tiếng : Một người nào đó con em đi thi, thì người ấy có được cắt cử cũng phải “hồi tị”, không được đi chấm thi. Bây giờ  cả đến chính mình đi thi  mà cũng không “hồi tị”, một lẽ ở thời đại Hồ Chí Minh, con người đã đổi mới, đã “liêm chính”  cả rồi, một lẽ là tráng trơn vì thấy mọi cái “miệng” đã bị “vú lấp”.

 

Bài báo gây dư luận sâu rộng tại Hà Nội “có người thốt lên rằng chín mười năm nay mới nghe tiếng nói sang sảng của cụ Phan Khôi “  (Hoàng Văn Chí sđd 26).

 

          & nbsp; Phan Khôi còn làm bài thơ ngụ ngôn :

 

Một dạo, giữa loài giở cạn giở nước, mở cuộc thi sắc đẹp

Nhân có sự tranh chấp, ba con Ếch , Cóc, Ểnh ương đấu khẩu với nhau

Tiếng cóc nhỏ hơn hết, nhưng mà động đến trời

Trời phán: “chỉ có mày là đồng loại với chúng nó, mày sẽ làm vừa ý ta, không  được từ chối”.

Sau khi cực chẳng đã phải làm trọng tài, Nhái bén tâu kết quả :

Ểnh ương giải nhất, Ếch giải nhì, Cóc không ở giải nào cả?

Trời tỏ dáng không vui, bảo Nhái bén :

“Mày cố hết sức tìm ra ưu điểm Cóc xem”

Nhái bén tâu : Cóc có mụt nằm khắp cả người

Con không tìm ra ưu điểm nào

Trời phán “Thôi cho mày đi về”

Mấy hôm sau, có nghị định của Hà Bá sức về :

-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Nh�i b�n bị đ�y vĩnh viễn ở dưới nước, kh�ng được l�n cạn nữa

Nh�i b�n gặp C� Tr�, kể cảnh ngộ của m�nh , C� Tr� bảo :

�M�y dại lắm đi đ�u chẳng biết con c�c l� cậu �ng Trời�

Tao đ�y m� cũng c�n thua kiện n� nữa l� ...

 

Nh�n Văn

 

          & nbsp; Sau giai phẩm m�a Thu tập 1 Nh�n văn ra đời. Phan Kh�i giữ chức chủ nhiệm ki�m chủ b�t số 1 ra ng�y 20.9.1956 đến số 6, đang in tại nh� in Xu�n Thu bị tịch thu v� đ�ng cửa ng�y 15.12.1956 .Tuổi về gi� nhưng Phan Kh�i tận lực theo đuổi l� tưởng, kh�ng sợ bạo quyền đe dọa, d�ng ngo�i b�t đấu tranh mong d�nh lại cho Văn học Việt Nam, một chỗ đứng trung thực dưới chế độ cộng sản.

 

Nắng chiều tuy c� đẹp

Tiếc t�i gần chạng  vạng

Mặc dầu gần chạng vạng

Nắng được th� cứ nắng

1956  (Ho�ng Văn Ch� sđd  tr 57)

 

 Nh�n văn v� Giai phẩm l� những b�ng hoa hương sắc nở ra tr�n đất Bắc �Trăm hoa đua nở�  kh�ng l�u �Trăm hoa bị v�o t� !�

 

B�o Văn

 

B�o Văn 10.5.1958, số 36 ng�y 10.1.1958 do nh� Văn Nguyễn Hồng quản l� t�a sọan, đăng b�i �ng Năm Chuột của Phan Kh�i trong số 36. ng�y 10.11.1958 từ đ� bị đ�ng cửa.  Cộng sản l�m c�i bẩy �Trăm hoa đua nở � để bắt to�n bộ văn nghệ sĩ c� tư tưởng chống lại chế độ, thanh trừng, bỏ t� đưa đi lao động, cải tạo tr�n c�c v�ng rừng s�u nước độc.  C�c nh� Văn, thi sĩ thời tiền chiến (trước 1945) nổi danh như : Xu�n Diệu , Huy Cận, Lưu Trọng Lư, Thế Lữ, Nguyễn Tu�n họ sống với c�i x�c trong x� hội cộng sản, hồn thơ, lời văn của họ đ� chết từ l�u . Vụ �n Nh�n Văn Giai phẩm 30 năm sau (1956-1986) Đảng CSVN nhận ra c�i sai lầm đ�n �p ti�u diệt văn nghệ, cố tổng b� thư Nguyễn Văn Linh tuy�n bố �cởi tr�i cho văn nghệ sĩ�. Những người bị kết �n hồi năm 1956 được phục hồi danh dự cho vụ �n Nh�n Văn nhưng c�c nh� văn, nh� thơ tiền chiến họ đ� ra người thi�n cổ.!! Nh� thơ Hữu Loan với b�i thơ bất hủ �Đồi t�m hoa sim� l� nh�n chứng cuối c�ng đ� được đ�i BBC London phỏng vấn đ� cho biết thực tế giai đoạn kh� khăn nhất trong lịch sử Việt Nam. Văn nghệ sĩ miền Bắc sống trong đe dọa thường bị kết �n phản động giống như Phan Kh�i viết:

 

 - Thật l� c�i tội phản động ở xứ nầy sao m� gh�p một c�ch dễ d�ng qu�. nhược bằng bắt mọi người phải viết theo lối của m�nh, th� rồi đến một ng�y kia, h�ng trăm thứ hoa c�c đều phải nở ra c�c vạn thọ hết . Cụ �ồ Chiểu ơi! Cụ �ồ Chiểu ơi ! Ở thời cụ, cụ đ� k�u : Ở đ�y n�o phải trường thi, Ra đề hạn vận một khi buộc r�ng ! Thế m�  bảy t�m mươi năm sau cụ, người ta c�n l�m ăn g� được nữa cụ ơi ! T�i đ�u c�n l� t�i đ�u được nữa cụ ơi !!

 

�ầu năm 1956 Phan Kh�i dịch cuốn s�ch trong đ� c� chữ �Pomme de terre�, �ng dịch chữ đ� � khoai nhạc ngựa� . B�o Cứu quốc ch� Phan Kh�i gi� lẩm cẩm dịch sai, cho rằng hai chữ tr�n phải dịch l� �khoai t�y�, sao dịch l� �khoai nhạc ngựa?

�

          & nbsp; Phan Kh�i trả lời :

 

         - Ai cũng biết �pomme de terre� l� �khoai t�y� nhưng l�u nay c�n bộ phụ tr�ch cấm �ng d�ng chữ  �T�y� v� chữ �T�u� v.v... khi �ng viết chữ �ch� T�u� th� bị sửa lại th�nh �ch� Trung quốc�, thịt �kho T�u� th� đổi th�nh �thịt kho Trung quốc�. Do đ� �ng chiều � l�nh đạo đỉnh cao tr� tuệ �ng đ� dịch chữ  �pomme de terre�  �ng kh�ng dịch l� �khoai t�y�  m� dịch l� �khoai nhạc ngựa�, v� theo tiếng Trung Quốc gọi l� �m� linh thự�. Phan Kh�i th�ng hiểu hai ng�n ngữ H�n văn va Ph�p văn. �ng l� luận r� r�ng kh�ng thể ch� v�o đ�u được.     

 

Phan Kh�i với �Nắng  Chiều�

 

          & nbsp; Vụ �n Nh�n văn Giai phẩm năm 1956 Phan Kh�i kh�ng bị tập trung cải tạo như c�c văn nghệ sĩ  tr� thức kh�c, phải đi lao động khổ sai, nhưng cuộc đời của �ng l� chuổi ng�y c�n lại c� đơn !

 

L�m sao cũng chẳng l�m sao

Dẫu c� thế n�o cũng chẳng l�m sao

L�m chi cũng chẳng l�m chi

Dẫu c� l�m g� cũng chẳng l�m sao

(theo  Ho�ng văn Ch� sđd 58)   

 

          & nbsp; Ng�y sinh nhật thất thập của Phan Kh�i viết :

 

L�n bảy mươi rồi mẹ n� ơi !

Thọ ta, ta ch�c nọ phiền ai

 

          & nbsp; Tai v�ch mạch rừng đến tai nh� văn Nguyễn C�ng Hoan, nh� văn bồi b�t đắc lực với chế độ  kiếm miếng đỉnh chung, họa lại b�i thơ thật v� lễ, khiếm nh� với nh� thơ đ�n anh l�o th�nh  Phan Kh�i.

 

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Nhắn bảo Phan Kh�i khốn kiếp ơi !

Thọ mi, mi ch�c chớ h�ng ai       

Văn chương! �� mẹ thằng cha bạc !

Tiết th�o ! Ti�n sư c�i mẽ ngo�i

L�- d�ch, trước cam l�m kiếp ch�

Nh�n văn nay lại h�t g� voi

Sống dai th�m tuổi cho th�m nhục,

Th�m nhục cơm trời chẳng thấy gai

(Theo Ho�ng văn Ch� sđd tr.15)

 

          & nbsp; Nắng Chiều l� tựa đề t�c phẩm Phan Kh�i tập họp c�c b�i b�t k�, tạp văn viết từ năm 1946. Bản thảo của Phan Kh�i đưa cho nh� xuất bản Hội Nh� Văn, bị d�m lu�n kh�ng được đăng , c� thể bản thảo Nắng Chiều được c�c nh� văn �bồi b�t� trong hội đọc. Thế Lữ (1907-1989) viết b�i tr�n b�o nh�n d�n ng�y 12-4-1956 số 1501 l�n �n Phan Kh�i:

 

          & nbsp; - Phan Kh�i phản c�ch c�ch mạng, ngấm ngầm chống đảng l�nh đạo c�ch mạng từ trong kh�ng chiến, đ� l� việc hiện giờ ta đ� thấy r� hiển nhi�n. Phan Kh�i vẫn khoe l� được Hồ Chủ tịch tặng chiếc �o lụa, v� kể cho t�i nghe một chuyến gặp Hồ chủ tịch. Chuyện được chiếc �o, t�i kh�ng thấy �ng ta tỏ ra một � n�o l� cảm k�ch.. (Nguyễn Minh Cần sđd tr. 33)

 

          & nbsp; Trong b�i ph� b�nh tiếp tục t�c giả �o�n Giỏi (1925-1989) tựa đề �tư tưởng phản động trong s�ng t�c của Phan Kh�i� đăng tr�n b�o  Văn Nghệ số 15 th�ng 8-1958. Nhờ loạt b�i ph� b�nh tr�n c� tr�ch dẫn, những t�c phẩm cuối c�ng Nắng Chiều của Phan Kh�i  gồm c� hai phần :

 

Phần một  c�c truyện : Cầm Vịt  -  Tiếng Chim -  C�y cộng sản

 

N�i về chuyện Cầm Vịt

 

- T�i thấy l�m c�i nghề n�y tuy vất vả m� ăn ở như thế th� đầy đủ lắm, giữa chủ v� bạn cũng kh�ng c� chi kh�c nhau. �ng chủ n�i rằng nếu kh�ng thế th� kh�ng thu� được người chẳng những phải trả tiền thu� mỗi th�ng m� cuối m�a c�n phải chia hoa hồng cho anh em nữa, v� thế tuy được l�i nhiều m� v�o tay người chủ kh�ng c�n mấy.

 

Tiếng Chim:

 

- Một lần ở Cẩn Nh�n, t�i ngồi nơi nh� s�n, thấy hai con quạ r�nh bắt g� con kia bị g� mẹ chống cự, bắt kh�ng được cũng bay đi tuốt, n� kh�ng hề n�i  �Mầy phải cho tao với !�

 

 C�y cộng sản 

 

          & nbsp; - C� một thứ thực vật cũng như sen Nhật Bản ở xứ ta, trước kia kh�ng c� m� b�y giờ c� rất nhiều. ��u th� t�i chưa thấy, chỉ thấy ở Việt Bắc kh�ng chỗ n�o kh�ng c�.� Theo Phan Kh�i c� nơi gọi loại c�y tr�n l� �cỏ b� x�t� hoặc �c�y cức lợn�  hoặc �c�y ch� đẻ�.  �ng n�i rằng những t�n c�y đ� đều kh�ng nh� t� n�o, người c� học kh�ng gọi như vậy m� gọi l� �c�y cộng sản�.

 

          & nbsp; - Kh�ng mấy l�u rồi n� mọc đầy cả đồn điền, trừ khử kh�ng hết được, n� lan tr�n ra ngo�i đồn điền. C�i tr�nh trạng ấy bắt đầu c� những năm 1930-1931 đồng thời với ��ng Dương Cộng sản đảng hoạt động. Phong tr�o cộng sản cũng lan tr�n nhanh ch�ng như thứ c�y ấy, cũng kh�ng trừ khử được như thứ c�y ấy, cho n�n bọn T�y đồn điền đặt t�n n� l� ( herbe communiste), đ�ng lẽ dịch l� cỏ cộng sản. N� c�n một t�n rất lạ hỏi �ng gi� Thổ. T�n n� l� c�y g� ? �ng n�i t�n n� l� (cỏ cụ Hồ) .Thứ cỏ nầy trước kia ở đ�y kh�ng c�, từ ng�y cụ Hồ về đ�y l�nh đạo c�ch mạng, th� thứ cỏ ấy mọc l�n, kh�ng mấy l�c m� đầy cả đường s� đồi đống, người ta kh�ng biết t�n n� l� g�, thấy n� c�ng một l�c với cụ Hồ về th� gọi n� l� như vậy.

 

Phần hai tạp văn c�c truyện : Th�i Văn Thu, �ng Năm Chuột,  chuyện ba �ng vua Kiền Long, Quang Trung v� Chi�u Thống,  Nguyễn Trường Tộ, được tr�ch dẫn :

 

 Th�i văn Thu

 

-Theo lời Thu th� nh� hắn cũng đủ ăn, hắn đi ăn trộm kh�ng phải v� t�ng thiếu m� kh�ng muốn l�m nghề g� hết. C�i nh�n sinh quan hắn đại kh�i l� �người An Nam� phải l�m giặc đ�nh T�y m� kh�ng l�m được, th� đi ăn trộm, ăn trộm của �T�y�

 

 N�i về Nguyễn Trường Tộ

 

- Tự �ức c� ph� v�o bổn điều trần của Nguyễn Trường Tộ do quan tỉnh d�ng l�n một c�u:  �D�ng được đấy hay l� cho n� một chức quan để lấy l�ng n�, d�ng sức n� một chức quan. �ng ấy tưởng người ta b�u c�i chức quan của �ng ấy lắm đấy�. Vua th� như thế c�n đ�m quan li�u từ triều đ�nh đến ở c�c tỉnh phần nhiều l� hủ nho, đ�m sĩ phu ở d�n gian c�ng đ�ng hơn cũng đều l� hủ nho, dưới vua, hai hạng người nầy nắm quyền lợi một nước trong tay họ cấu kết với nhau để giữ lấy quyền lợi , th� c�n ai m� l�m g� được ? � Lấy trường hợp Nguyễn Trường Tộ để �m chỉ x� hội dưới thời cộng sản.�

 

Phan Kh�i con người khẳng kh�i, Sống v� Viết trung thực kh�ng luồn c�i dưới chế độ Cộng sản để mưu cầu danh lợi. �ng sống  đ�ng tiết th�o của một nh� nho cho đến cuối cuộc đời. Những b�i viết trong tập Nắng Chiều d� kh�ng được xuất bản. Nhưng nhờ �o�n Giỏi tr�ch dẫn ph� b�nh. Ch�ng ta thấy Phan Kh�i chủ đ�ch ch�nh trong b�i chỉ tr�ch  chế độ cộng sản độc t�i cai trị tại miền Bắc Việt Nam l�c bấy giờ. Phan Kh�i một v� sao lạc dưới chế độ cộng sản, đ� giết chết cuộc đời văn chương. Nhưng trong tuổi gi� nắng xế Phan Kh�i viết phản ảnh chế độ cộng sản như loại �cỏ b� x�t� v� loại cỏ nầy c� m�i h�i như con bọ x�t. �Hoa cứt lợn� hay l� c�y �Ch� đẻ�. Học giả Đ�o Duy Anh sống ở miền Bắc sau 1975 v�o S�i G�n đến thăm  nh� văn Nguyễn Hiến L� đ� tậm sự :

 

         -X� hội chủ nghi� v�i trăm năm nữa cũng chưa x�y dựng xong, m�nh sẽ bị phương T�y bỏ l�i lại sau rất xa nếu kh�ng c� sự thay đổi mạnh mẽ  (Hồi K� Nguyễn Hiến L� trang 521).

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

 

           Thi�n đường cộng sản từ Li�n S� đ� sụp đổ từ năm 1990 l�m thay đổi cục diện thế giới, c�c quốc gia ở Đ�ng �u đều từ bỏ chủ nghi� cộng sản theo chế độ tự do v� d�n chủ . Những loại cỏ Phan Kh�i đ� gọi trong văn chương, hy vọng người Việt Nam nhổ bỏ bớt loại cỏ ấy, trồng những loại hoa xinh đẹp cho qu� hương th�m  tươi thắm.

 

 T�nh thần sống v� hoạt động của nh� văn Phan Kh�i thật đ�ng ngưỡng mộ. Theo lời k�̉ lại, người con trai của �ng l� Phan Thao khi đó là cán b�̣ đảng, đã kh�ng dám đ�́n dự đám tang cha mà chỉ cải trang làm m�̣t người tình cờ, dắt xe đạp đi tr�n vỉa hè trong lúc đám tang đi dưới lòng đường.!!!

 

 Trong nhi�̀u th�̣p ni�n sau đó t�n tu�̉i �ng bị lãng qu�ǹ, sự nghi�̣p báo ch� của �ng cũng ít được giới thi�̣u. Văn học miền Nam trước 1975 đều biết Phan Kh�i qua b�i T�nh Gi� . Nh� văn Thanh L�ng viết về Phan Kh�i trong Ph� b�nh Văn học thế hệ 1932 S�i G�n 1973, Trăm hoa đua nở cuả Ho�ng Văn Ch�, m�i cho đến năm 1995 , 13 năm tranh luận văn học 1932- 1945  in lại  3 tập Tp HCM 1995.  Nh� văn Phan Kh�i mất v�o l�c 11 giờ s�ng ng�y 16-1-1959 tại số 73 phố Thuốc Bắc H� Nội, Phan Kh�i sống v� mất như nh� thơ Ph�ng Qu�n  viết :

 

T�i muốn l�m nh� văn ch�n thật

Ch�n thật trọn đời

�ường mật c�ng danh kh�ng l�m ngọt được lưỡi t�i

S�t nổ tr�n đầu kh�ng x� t�i ng�

B�t giấy t�i ai cướp giật đi

T�i sẽ d�ng dao viết văn l�n đ�

(Ho�ng Văn Ch� sđd 121)

 

          & nbsp; Tố Hữu chủ trương ti�u diệt Văn nghệ sĩ kh�ng theo đảng như nh�m Nh�n văn Giai phẩm, l�c về gi� Tố Hữu sống trong c� đơn, tội lỗi h�nh hạ, lương t�m cắn rức sợ Di�m Vương hỏi tội đ� t�m sự với nh� văn Nhật Hoa Khanh trong b�i Lời T�m Sự trang 30 : khen cụ Phan Kh�i !!

 

          & nbsp; -Kh�ng thể qu�n được h�nh ảnh gương mẫu v� nồng nhiệt của cụ trong đội qu�n văn nghệ kh�ng chiến chống Ph�p, kh�ng thể bỏ qua được những kết qủa của cụ trong việc đổi mới thơ Việt Nam trước khi xuất hiện phong tr�o thơ mới. Phan Kh�i c�n l� một học giả về văn học Trung Quốc. Muốn hay kh�ng muốn cụ cũng đ� c� một địa vị xứng đ�ng trong lịch sử văn học nước ta thế kỷ thứ 20..

 

          & nbsp; Ch�n th�nh cảm ơn c�c t�c giả viết về nh� văn Phan Kh�i v� t�i đ� mạn ph�p tr�ch đăng, dẫn chứng t�i liệu v� h�nh ảnh cho b�i viết nầy,

 t�c giả Nguyễn Qu� Đại nguyenquydai@khoahoc.net

 

NGUYỄN QU� �ẠI

 

Ch� th�ch th�m về phần tiểu sử ( **)

 

1/ Quảng Nam Đất nước v� Nh�n vật của Nguyễn Quyết Thắng trang 598 viết  Phan Kh�i bắt giam đến 1911

 2/  Sử gia Trần Gia Phụng viết trong Đất Ngũ Phụng  2001 Huyền thoại Phan Khội trang 89 �c� lẽ thời gian ngồi t� Phan Kh�i kh�ng l�u, v� sau đ� người ta thấy �ng ghi t�n theo học trường Pellerin Huế trong hai năm 1909-1910. Năm 1911 th�ihọctrường Pellerin, Phan Kh�i về lại qu� nh� thọ tang cha, m�n tang �ng lập gia đ�nh năm 1913...

 3/ Trong Việt Nam thi nh�n tiền chiến to�n tập của Nguyễn Tấn Long

trang 80 viết �Cuối năm 1907 Phan Kh�i bị bắt cần t� tại nh� lao Quảng Nam. Đến cuối năm 1914 thế chiến th� 2 b�ng nổ . .. Albert Sarraut �n x� một số thường phạm v� ch�nh trị phạm trong đ� c� Phan Kh�i.� Vậy ghi lại c�c đoạn tr�n để rộng đường suy luận

 

1/ Phan Kh�i b�t chiến

 

Phan Kh�i viết b�i ph� b�nh tr�n Phụ Nữ T�n Văn số 54  th�ng 6 năm 1930 � �ọc cuốn Nho gi�o của �ng Trần Trọng Kim� sau đ� Trần Trọng Kim tr� lời  c�ng tờ b�o tr�n số ng�y 10-7-1930 b�i � Mấy lời b�n với ti�n sinh về Khổng gi�o � tiếp theo số b�o 62 ng�y  24-7-1930 Phan Kh�i viết tiếp� Sau khi đọc b�i tr� lời Trần Trọng Kim ti�n sinh, cảnh c�o c�c nh� học phiệt �  Trong b�i nầy c� đề cập đến Phạm Quỳnh. Phạm Quỳnh tr� lời Phan Kh�i  số b�o 60 ng�y 28-8- 1930 � Tr� lời b�i cảnh c�o c�c nh� học phiệt của Phan Kh�i ti�n sinh � Phan Kh�i đ�p lại số 70 ng�y 18-9-1930 � Về c�i � kiến lập hội Chấn Hưng Quốc Học của �ng Phạm Quỳnh� 

Sau b�i viết của Phan Kh�i tr�n b�o ��ng Phương (1933) Nguyễn Khoa Văn đả k�ch Phan Kh�i duy t�m Phan Kh�i viết lại tr�n Phụ Nữ Thời ��m g�y b�t chiến s�i nổi về �Duy t�m hay duy vật�

 

- (Sau nầy người con trai Phan Thao viết b�i ph� b�nh b�o Nh�n Văn do th�n phụ giữ chức chủ nhiệm ki�m chủ b�t ng�y 16-12-1956 tại H� Nội. Bởi v� tư tưởng kh�ng đồng nhất Phan Kh�i th�ch  D�n Quyền, ngược lại con �ng th�ch cộng sản. �con cải lại cha�)

 

T�i liệu tham khảo th�m

 �n t�ch cộng sản Việt nam của  GS Trần Gia Phụng

 http://www. Freeviet.org/nvth/nhanvan/nchieu.html

 http://www.xuquang.com/links/vanhoc/phankhoi/ )

độc giả c� thể đọc to�n b�i thơ nhất định thắng của Trần Dần

http:/www.freeviet.org/nvth/nhavan/ndt.html.

C�nh �n số 140 th�ng 5 v� 6 2004

 

---

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

�ọc c�c đoạn văn tr�n c�c bạn c� thấy "tiếc cũa trời" kh�ng???. Phải chi Phan Kh�i được di cư v�o Nam th� văn t�i c� thể s�nh ngang h�ng với cụ Nguyễn đ�nh Chiểu.

T�i bất ph�ng thời !!

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Thăm c�c bằng hữu

Đ� từ l�u kh�ng thể v�o Forum c�ng c�c bằng hữu được v� những l� do ngo�i � muốn . H�m nay sau khi b�i trừ ( tạm thời ) những " k� sinh tr�ng " ( giống như bọn cầm quyền nh� nước ta đ� m� ) nằm v�ng trong Computeur sau đ� thử mở cửa Forum gh� thăm để được đọc những b�i viết mới của anh ch�ng rể hụt KSBH rồi sau đ� h�t h�...tắm tắc ...khen ( kh�ng phải khen v� l� c�ng phe ta đ�u nghe ) : Được lắm, C�ng Phu lắm...

Lại nh�n tiện gởi lời ch�n th�nh cảm ơn anh bạn trẻ " Khao Kh�t Cho Tự Do " về chuyện giới thi�u Website l�ng đ�ng văn nghệ văn gừng của đ�m gi�

Cũng lại nh�n tiện ( tuy l� hơi trễ n�i ) gởi đến tất cả c�c bằng hữu gần xa những lời ch�c tốt đẹp nhất cho năm mới Dương Lịch 2005 - v� Ất Dậu ( cũng lại sắp đến nữa rồi , �i m�i đầu đ� bạc m� qu� hương tự do cũng c�n xa ... chỉ hy vọng, hy vọng kh�ng l�m th�n Nguyễn Thượng Hiền : Cử Đầu Vọng Thanh Sơn ).

-- nguoicaonien (xuanhutraidat@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Thưa qu� vị,

T�i ho�n to�n đồng � với sự tiếc nuối của "Kẻ Sĩ Bắc H�"(?), về một Phan Kh�i của l�nh vực Văn Học. Kỳ thật, ngo�i nh� văn Phan Kh�i của văn học Việt Nam ( Kh�ng hề c� một văn học Việt Nam X� Hội Chủ Nghĩa??), c�n c� những mất m�t kh�c như Nguyễn Hữu Loan, nh� thơ, t�c giả nổi tiếng của b�i thơ "M�u t�m hoa sim", Quang Dũng,- một nh� thơ m� t�i hằng y�u mến với những b�i thơ nổi tiếng kh�ng những trong giới bộ đội miền Bắc m� c�n được d�n ch�ng miền Nam trước biến cố "th�ng tư đen 1975". V� c�n biết bao nhi�u nh�n t�i thuộc nhiều l�nh vực kh�c như khoa học, như y khoa, v�n v�n...

Ước mong rằng t�c giả của b�i "Tưởng nhớ Phan Kh�i" sưu tập được những li�n quan đến th�n thế v� sự nghiệp của những nh�n vật m� t�i đề cập đến tr�n đ�y v� gởi l�n diễn đ�n n�y hầu mọi người được hưởng lợi �ch của n�. Mong vậy thay!

-- Ng� Lĩnh Nam (nglinhnam@yahoo.ca), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Lỉnh Nam ??? C�i t�n n�y nghe sao quen q�a!!! Dường như l� người viết sử...Lỉnh Nam sử qu�n?? VAS forum thỉnh thoảng xuất hiện nhiều nh�n vật lạ.

Anh Lỉnh Nam c� thể v�o đ�y đọc th�m về Hửu Loan v� Quang Dũng. C�ch đ�y v�i th�ng Hửu Loan c� nhận được 10 triệu tiền VC cho t�c quyền "M�u T�m Hoa Sim" ở tuổi đời tr�n 80.

Hửu Loan v� Quang Dũng

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

KSBH n�y vẫn nhớ m�i c�u n�i cũa NgườiCaoNi�n trước cữa chợ Bến Th�nh ng�y n�o l�c 1-2 giờ s�ng khi c�ng nhau chia tay với nh� thơ Nguyễn Mai..."một c�i bắt tay thật chặt, một lời tạm biệt. Thế l� đủ!!". C� duy�n nhau th� gặp.

-- Kẻ Sĩ Bắc H� (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

hic ..ong KSBH ... nay cu*´ loî nhiêu bai` cua ong NGUYEN QUY DDAI... cho baclieu noi chut vê` anh DDAI chut nha´ ...truoc 75 la giao su* .... bay gio ddang ddinh cu* o*? germany ...khi nhâu thi` ma(.t ddo? ke´ ..nhu* gai moi vê` nha` chô`ng ..... :-))

-- baclieu 2002 (thomasph75@hotmail.com), January 21, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

KSBH ƠI ,

TA LẠI ĐANG CHUẨN BỊ MỘT CHUYẾN ĐI VÀO LÒNG ĐỊCH ... NHỮNG VIỆC KSBH VÀ CÁC BẰNG HỮU KHÁC ĐANG LÀM ( ex: TPB VNCH...) RẤT TỐT . QUE SERA SERA...HỮU DUYÊN THIÊ LÝ NĂNG TƯƠNG NGỘ HẸN Ở VIỆT NAM

-- nguoicaonien (xuanhutraidat@yahoo.com), January 23, 2005.

Response to Kỷ niệm 16.01.2005 là ngày giỗ thứ 46 tưởng nhớ nhà văn PHAN KHÔI (1887-1959)

Tin Thanh Nien Sinh Vien Bieu Tinh Ddoi Khang TQ o Ha Noi va Sai gon 23/1/2005

Sinh vien the ki 21

SANG NAY toi da co mat truoc dai su quan trung quoc de san sang tham gia cuoc bieu tinh nhung luc luong CONG AN VA AN NINH da phong toa de dan ap sinh vien voi mot tinh than " SAN SANG HY SINH " de bao ve quan giet nguoi dang nam co ro trong dai su quan . Chung toi nhung tri thuc tre cua tk 21 , luon thua nhan cong lao to lon cua dang va Bac trong viec tap hop quan chung giai phong dan toc nhung GIO DAY CHE DO DO DA LOI THOI , CNXH VA DANG CONG SAN LA MOT XA HOI "KHONG TUONG" , CHINH QUYEN CONG SAN LA MOT CHINH QUYEN CUC KI BAO THU , DOC QUYEN , PHI DAN CHU ,THAM NHUNG , KIM HAM SU PHAT TRIEN CUA DAT NUOC , XOA BO CAC QUYEN CON NGUOI , TU DO BAO CHI , VA CUC KI MY DAN , , MOT CHE DO DA BI NHAN DAN CUA HON 200 QUOC GIA TU BO NGAY TAI QUE HUONG SINH RA NO :CHDC DUC , VA TAI NOI PHAT TRIEN NO :LIEN XO , CHINH QUYEN CONG SAN SE KHONG THE TON TAI DUOC, LICH SU CUA LIEN XO CACH DAY 10 NAM SE LAP LAI KHI NHAN THUC CUA NHAN DAN TA DUOC NANG CAO BANG CAC NUOC NGA VA DONG AU HIEN NAY

.LE HONG ANH

Sang nay toi ra quan Cafe tren duong Hoang Dieu gan toa DSQ Trung Quoc de theo doi co bieu tinh hay khong. Quan Cafe hom nay co nhieu khuon mat rat la, net mat gom gom nen toi co phan hoi so. Toi chi uong 1 ly cafe trong vong 10 phut roi bo di boi vi thay nhieu Cong An va Dan Phong tren duong. Theo toi nghi nhung ten trong quan Cafe la Cong An Chim va theo cach goi chuyen mon la Trinh Sat Ngoai Tuyen. Thoi thi toi cung vao quan Internet May Lanh bay to y kien cua minh, dau chi co VIET KIEU moi co Internet May Lanh phai khong?

TIN BIỂU TÌNH

Sang nay chung toi ra 39 Nguyen Thi Minh Khai dinh tham gia bieu tinh ung ho viec tha ngay cac ngu dan Hau Loc, nhung tai Tong lanh su Trung Quoc o day co bang cam tu tap dong nguoi. Cong an va dan phong canh gac dong qua, khoang mot tieu doi. Anh xe om ten Vo Thanh Long, nha so 110B -Chu Van An, phuong 2 quan 6 thuong don khach truoc cong Nha Van hoa Thanh nien cho biet khoang 8 gio kem 15 co mot nhom khoang nam sau thanh nien dung truoc via he Nha Van hoa thanh nien doi dien Lanh su quan truong mot bang ron giay ghi "Yeu cau tha ngay nhung ngu dan vo toi bi bat", nhung chi nam phut sau , mot xe 15 cho chay toi cho ho di dau mat. Hom nay Nha Van hoa Thanh nien to chuc trien lam lon chuc mung tinh huu nghi Viet Trung vi dai. Vu giet ngu dan vo toi la mot trong nhung thanh tuu vi dai do...Cong ly o dau????

-- nguoicaonien (xuanhutraidat@yahoo.com), January 23, 2005.